مراحل واردات کالا شامل اقداماتی است که باید برای انجام این فعالیت اقتصادی مهم انجام شود. همچنین، آگاهی از شرایط واردات کالا و قوانین مرتبط با آن نیز برای حضور موفق در بازار واردات کشور اهمیت زیادی دارد. بهطور کلی، واردات کالا با هدف تامین کالاهایی که در داخل کشور تولید نمیشود و یا به کیفیت بالاتر و تکنولوژی روز در ایجاد بازار رقابتی نیاز است، صورت میگیرد. بنابراین باید با تحقیق و نیازسنجی بازار داخلی و انتخاب بهترین تامینکنندگان خارجی برای واردات کالاها اقدام کنید؛ این درحالی است که مراحل مهمی دیگری نیز پیشروی شما قرار دارد که برای آشنایی با آنها بهتر است با ادامه مطلب همراه شوید.
مراحل واردات کالا به صورت گام به گام
همانطور که اشاره شد، واردات کالا با پشتسر گذاشتن مراحل مختلف و درعین حال مهمی انجام میشود که برای تجربه فعالیت اقتصادی موفق و سودآور باید از تمام آنها مطلع باشید. بهعبارت دیگر، تسلط بر مراحل واردات کالا، روند اقدامات مرتبط با واردات را آسانتر و بیدردسر میکند. بهعنوان مثال، با آشنایی با قوانین داخلی و بینالمللی واردات کالا میتوانید بدون کمترین مشکل به تامین کالاهای موردنیاز داخلی و فروش آن در بازارهای پرتقاضا بپردازید. اصلیترین مراحلی که برای واردات کالا پیشروی شما قرار دارد، به شرح زیر است:
تحقیق و بررسی بازار داخلی
پیش از هر اقدامی برای واردات کالا باید تحقیق و نیازسنجی بازار داخلی را جدی بگیرید. به این معنی که کالای انتخابی باید مزیت رقابتی مطلوبی را ایجاد کند؛ درغیر این صورت با شکست مواجه خواهد شد. توصیه میشود، شرایط واردات کالا را با بررسی بازار داخلی از نظر کالاهایی که در داخل تولید نمیشوند،کیفیت مناسبی را به مشتریان ارائه نمیکنند، تنوع خوبی را در اختیار سلایق متفاوت کاربران قرار نمیدهند و از همه مهمتر در ارائه تکنولوژیهای روز ضعیف هستند را در الویت قرار دهید. برخی از راهکارهایی که به شما در بررسی بازار داخلی و نیازسنجی آن کمک میکند، عبارت است از:
- در هیئتهای تجاری حضور موثر داشته باشید.
- از سرچ اینترنتی قوی استفاده کنید.
- در نمایشگاههای بینالمللی شرکت کنید.
- از اتاقهای بازرگانی مشورت و راهنمایی بگیرید.
دریافت کارت بازرگانی
از دیگر اصلیترین مراحل واردات کالا، دریافت کارت بازرگانی است. این کارت برای تجار و شرکتهایی که قصد انجام فعالیتهای تجاری و بینالمللی را دارند، ضروری است. در واقع میتوان گفت که کارت بازرگانی از مدارک مهمی است که باید برای واردات کالا ارائه کنید. این درحالی است که داشتن کارت بازرگانی با مزایای متنوع و گستردهای برای تجار همراه است. صدور کارت بازرگانی با توجه به شرایط واردات کالا در دو نوع حقوقی و حقیقی صورت میگیرد.
نحوه انتخاب کشور مبدا
برای واردات کالا نوبت آن رسیده است که بهدنبال بهترین تامینکننده در کشورهای دیگر بپردازید. پیش از انتخاب کشور مبدا، باید کالای وارداتی را مشخص کرده و برای تامین آن با کشورهای مختلف مذاکره کنید. در واقع، بهترین کشور برای تامین کالای وارداتی، گزینهای است که در تولید و تامین کالای موردنظر با مزیتهای رقابتی چون کیفیت بالاتر، قیمت مناسبتر، توانایی تامین کالا در مقادیر بالا و ارائه عالیترین مشخصات فنی کالا شناخته میشود. برخی از فاکتورهایی که باید در انتخاب کشور مبدا بهعنوان مهمترین مراحل واردات کالا درنظر داشته باشید، به شرح زیر است:
- فاصله مکانی کشور مبدا تا ایران
- قوانین صادرات کشور تامینکننده کالای وارداتی
- نرخ تبدیل واحد پول آن
- روابط بینالمللی ایران با کشور موردنظر
راه های بررسی قیمت ها و کیفیت های تولید کنندگان
در بررسی مراحل واردات کالا، برآورد هزینهها از اصلیترین اقداماتی است که نباید از آن غافل شوید؛ چراکه تامین کالای وارداتی باید متناسب با سرمایه اولیه شما باشد. در بررسی قیمتها و برآورد بودجه موردنیاز بهتر است این فاکتورهای مهم را ارزیابی کنید:
- حجم کالای وارداتی
- کشور مبدا
- قیمت نهایی کالا
- هزینههای لجستیک
- هزینههای جانبی و پیشبینی نشده
در کنار موارد ذکر شده، بررسی کیفیت کالای وارداتی نیز اهمیت زیادی دارد؛ چراکه هم در فروش سودآور و هم پیشبینی هزینههای پیشرو تاثیر قابلتوجهی دارد. برای بررسی کیفیت کالای تامینکنندگان مختلف باید به بازرسی کالا با تکیه بر روشهای زیر بپردازید:
- بررسی کیفی محصول
- بررسی کمی محصول
- نمونهبرداری
- آزمایش
دریافت پروفرما
یکی دیگر از اصلیترین شرایط واردات کالا پس از بررسی قیمتها و کیفیتهایی که در بازار بینالمللی بهچشم میخورد، دریافت پروفرما است. بهعبارت دیگر، پس از استعلام قیمت از تامینکنندگان مختلف، باید از آنها پیشفاکتور دریافت کنید؛ البته این پروفرما بهمعنی استعلام قیمت است و تعهدی برای لزوم پرداخت مبلغ برای شما ایجاد نمیکند. پس از دریافت پروفرما از تامینکنندگان، میتوانید درباره شرایط مختلف مانند نحوه پرداخت، اعمال تخفیفات، روشهای حملونقل کالا و … مذاکره کرده و به توافقات مطلوب برسید. اطلاعات مهمی که در پیشفاکتور کالای وارداتی لحاظ میشود، شامل موارد زیر است:
- مشخصات فنی کالا بهصورت کامل
- سازنده کالا
- کشور مبدا
- کشور مقصد
- تعداد کالا
- وزن و ابعاد کالا
- قیمت هر واحد کالا
- جمع قیمت کالا
- شماره پیش فاکتور
- تاریخ صدور پروفرما
- تاریخ اعتبار آن
- اطلاعات کامل فروشنده
- اطلاعات کامل خریدار
- نوع ارز معامله
- روش پرداخت
- روش حمل
- وسیله حمل
ریز به ریز مراحل حقوقی داخلی و بین المللی
همانطور که اشاره شد، آگاهی از قوانین واردات کالا در جلوگیری از بروز مشکلات و همچنین طی کردن موفقیتآمیز مراحل واردات کالا، اهمیت زیادی دارد. شناخت قوانین تجاری شامل مقررات صادرات کشور مبدا و مراحل حقوقی واردات کشور ایران میشود. همچنین، این قوانین بهصورت دورهای و طبق شرایط واردات کالا بهروزرسانی خواهد شد؛ بنابراین باید از آخرین تغییرات در قوانین حقوقی مرتبط با واردات نیز مطلع باشد. برخی از مهمترین قوانین وضع شده در این زمینه که باید درباره جزئیات مرتبط با آن اطلاعات کافی را بهدست آورید، عبارت است از:
- مقررات صادرات و واردات کالا؛ ماده 24
- آییننامههای اجرایی مرتبط با قوانین و مقررات؛ ماده 46
- قوانین و آییننامههای امور گمرکی
- بخشنامههای اجرایی
ثبت سفارش
پس از طی کردن مراحل ذکرشده، نوبت آن رسیده است که برای ثبت سفارش اقدام کنید. برای این کار باید در اولین قدم با مراجعه به سامانه ثبت سفارش وزارت صمت، درخواست خود بهمنظور واردات کالای انتخابی را ارائه کنید. از آنجایی که برخی کالاها شامل ممنوعیت وارداتی و محدودیتهای شرایط واردات کالا میشوند، کارشناسان وزارت صمت به بررسی درخواست شما میپردازند تا کالایی خارج از قوانین را خریداری نکنید.
تخصیص ارز و پرداخت بینالمللی
پس از ثبت سفارش، باید برای تهیه ارز اقدام کنید. درست است که تهیه ارز با روشهای مختلفی قابل پیگیری است؛ اما در اغلب موارد دولت برای تامین و واردات برخی کالاهای اساسی، ارز دولتی یا ارز ترجیحی اختصاص میدهد. هدف از تخصیص ارز دولتی، ایجاد بستر مناسبی است تا مراحل واردات کالاهای اساسی با راحتی و انگیزه بیشتری انجام شود.
حمل و نقل و بیمه کالا
همانطور که پیشتر اشاره شد، باید برای تعیین روشهای حملونقل کالا با کشور مبدا به توافق برسید. انتخاب مناسبترین روش حملونقل کالا و توافقات بین فروشنده و خریدار در این زمینه، با تکیه بر قواعد بینالمللی اینکوترمز صورت میگیرد؛ بنابراین باید آگاهی کاملی از این قواعد و نحوه بهکارگیری آن داشته باشید. مطابق با توافقات صورت گرفته، حملونقل کالا به یکی از روشهای زیر انجام میشود:
- حملونقل جادهای
- حملونقل ریلی
- حملونقل هوایی
- حملونقل دریایی
لازم به ذکر است که بیمه کالا و هزینههای مرتبط با آن نیز با توجه به نوع روش حملونقل و ارزشگذاری کالاهای وارداتی تعیین میشود.
ترخیص کالا از گمرک
پس از انجام مراحل وارادات کالا، باید برای ترخیص کالای وارده شده به گمرک اقدام کنید. این مرحله نیز نیاز به آگاهی از قوانین مرتبط با ترخیص کالا دارد؛ به این شکل که باید مدارک ضروری برای ترخیص کالا و مستندات مرتبط با آن را به کمرگ ارائه کرده تا کالای خریداری شده را تحویل بگیرید.
شرایط مورد نیاز واردات کالا برای اشخاص و شرکت ها
از آنجایی که واردات کالا با فرآیندهای پیچیده و مهمی همراه است؛ باید در کنار آگاهی از مراحل واردات با شرایط انجام این فعالیت تجاری نیز آشنا باشید. شرایط واردات کالا با توجه به نوع کالای وارداتی متفاوت خواهد بود؛ تاجایی که شاهد اعلام شرایط جدید برای هر نوع کالا بهصورت سالانه هستیم که در سامانه جامع تجارت دردسترس است. بهعبارت دیگر، میتوانید با مراجعه به این سایت از کالاهای وارداتی مجاز و یا ممنوعه مطلع شوید و درباره شرایط واردات آنها اطلاعات مفیدی کسب کنید. توصیه میشود برای جلوگیری از مواجهه با چالشهای واردات و ترخیص کالا، پرداخت هزینههای مازاد و دیگر مشکلات غیرقابل پیشبینی، شرایط واردات انواع کالاها را بهخوبی بررسی کنید، از جمله:
- مجاز یا ممنوع بودن
- میزان عوارض گمرکی کالا
- مجوزهای لازم برای ورود کالا
هزینه های واردات کالا چقدر است؟
از دیگر اصلیترین مراحل واردات کالا که پیشتر به آن اشاره شد، بررسی قیمتها و هزینههای پیشروی شما در فعالیتهای تجاری بینالمللی است. بدون شک، شما برای موفقیت و سودآوری در حوزه تجارت برای واردات کالا اقدام میکنید؛ بنابراین باید تخمین هزینههای واردات و تعیین سرمایه موردنیاز را جدی بگیرید. از آنجایی که وضعیت اقتصاد جهانی مدام درحال تغییر است، تعیین بودجه و هزینه مشخص تحتعنوان هزینههای مرتبط با واردات کار نسبتا دشوار و غیرممکن محسوب میشود. در این میان، برخی فاکتورها وجود دارد که به شما در برآورد هزینههای واردات کمک قابلتوجهی میکند، از جمله:
- برآورد هزینههای سفر بهمنظور ارزیابی و خرید کالای وارداتی مانند اقامت، بلیط، غذا، رفتوآمد و…
- بودجه لازم برای خرید کالا با توجه به نوع کالا، برند سازنده، کیفیت محصول، تعداد کالای خریداری شده و …
- هزینههای مرتبط با دریافت مجوزها و ثبت سفارش کالای وارداتی
- هزینههای لازم برای حملونقل کالا با درنظر گرفتن روش حملونقل توافقی
- برآورد مالیات واردات کالا و عوارض گمرکی
- هزینههای بازرگانی بهعنوان هزینه ورودی کمرگی(نرخ آن سالانه تغییر کرده و توسط دولت اعلام میشود)
- هزینههای جانبی واردات کالا مانند بیمه محوله، بارگیری کالا، تخلیه کالا، انبارداری و…
حداقل سرمایه لازم برای واردات کالا
همانطور که برای تخمین هزینههای واردات کالا باید به بررسی فاکتورهای مختلف بپردازید، برای تعیین حداقل سرمایه نیز نیاز به ارزیابی عوامل کلیدی متنوعی است. بهعبارت دیگر، فقط با تکیه بر برخی فاکتورهای موثر میتوانید حداقل سرمایهای که برای انجام مراحل واردات کالا نیاز دارید را پیشبینی کنید، مانند:
- نوع کالا
- میزان و حجم واردات
- هزینههای حملونقل
- بیمه
- مالیاتها
- هزینههای جانبی وابسته به واردات
اگر بودجه مشخصی برای واردات کالا دارید، بهتر است با کمک گرفتن از کارشناسان بازرگانی، حضور موفقی در حوزه واردات کالا را تجربه کنید. این افراد با نیازسنجی و تخصیص اصولی سرمایه شما بهمنظور تامین کالاها با درنظرگرفتن شرایط واردات کالا، ریسک شکست و کمبود بودجه را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهند.
جدول TBE و CBE در واردات کالا چیست؟
یکی از مواردی که به شما در انجام مهمترین مراحل واردات کالا تحتعنوان انتخاب بهترین تامینکننده کمک میکند، جداول ارزیابی است. برای آنالیز شرایط و نحوه همکاری با تامینکنندگان مختلف، باید دو جدول TBE(ارزیابی فنی) و جدول CBE(ارزیابی تجاری) را ایجاد کنید. لازم به ذکر است که در شکلدهی این جداول باید اطلاعات حداقل سه تامینکننده لحاظ شود.
پس از دریافت اطلاعات فنی مرتبط با کالای وارداتی از فروشندگان، باید برای تنظیم جدول TBE اقدام کنید. توجه داشته باشید که این اطلاعات را با جزئیات کامل در جدول ارزیابی فنی قرار دهید. همچنین، باید اطلاعات مرتبط با کالاهای مشابه نیز در این جدول قرار گیرد تا شرایط مناسبی برای مقایسه کالای موردنظر با دیگر کالاهای مشابه فراهم شود. در قدم بعدی، باید به تنظیم جدول CBE بپردازید و به این شکل آنالیز دقیقی از شرایط تجاری تامینکنندگان انتخابی و مقایسه آنها با یکدیگر را ایجاد کنید. اطلاعاتی که باید در جدول آنالیز تجاری قرار گیرد به این شرح است:
- قیمت
- شرایط تحویل
- زمان تحویل
- بازرسی
- بیمه،
- حملونقل
شرایط استفاده از انواع تسهیلات ارزی برای واردات کالا
همانطور که پیشتر در بررسی شرایط واردات کالا اشاره شد، دولت بهمنظور تامین برخی کالاهای اساسی و واردات آنها، تسهیلات ارزی ارائه میکند. واردکنندگان میتوانند با آگاهی از شرایط استفاده از این تسهیلات، مراحل واردات کالا را با دغدغه مالی کمتر و بودجه قابلتوجهی پشتسر بگذارند. برخی از اصلیترین شرایط دریافت تسهیلات ارزی بهمنظور واردات کالا به شرح زیر است:
- عدم سابقه بدهی به بانک
- معرفی ضامن و وثیقهگذاری با توجه به قوانین مرتبط با بانک عامل
- ارائه مدارکی بهمنظور تائید واردات کالا
- تعیین مبلغ وام تسهیلات ارزی با توجه به نوع کالای وارداتی از سوی بانک مرکزی
- داشتن حداقل 18 سال سن برای افراد حقیقی
- و…
شرایط و قوانین مربوط به انبار کالای وارداتی
انجام عملیاتهایی که به مدیریت کالاهای واردشده به گمرک و نگهداری آنها مرتبط میشود، با قوانین مشخصی همراه است که باید از آنها مطلع باشید. شرایط واردات کالا در مرحله انبارداری آن در گمرک شامل برخی قوانین مهم و کلیدی است، مانند:
- مطابق با قوانین امور گمرکی در ماده 24 به این موضوع اشاره شده است که از زمان تحویل کالا به بخش انبار گمرک، فقط تا 3 ماه مجاز به نگهداری آن در انبار هستید؛ بهعبارت دیگر باید در این بازه زمانی برای ترخیص کالا اقدام کنید.
- در صورت موافقت گمرک و پرداخت هزینههای اضافی مرتبط با انبارداری، میتوانید مدت مجاز نگهداری کالا در انبار را به مدت 2 ماه تمدید کنید. بعد از این بازه زمانی، کالای وارداتی در دسته قوانین کالاهای متروکه قرار میگیرد.
- زمان نگهداری کالای وارداتی در انبار گمرک برای کالاهای فاسدشدنی و دارای تاریخ انقضا، کوتاهتر است.
اشتباهات مهلک تاجران در واردات کالا
اهمیت آگاهی از مراحل واردات کالا و شرایط مرتبط با هر مرحله، در جلوگیری از بروز خطا و اشتباهات چشمگیر توسط تاجران و شرکتهای واردکننده تاثیر قابل توجهی دارد. در این میان، برخی اشتباهات رایج و درعین حال مهلک وجود دارد که موفقیت تاجران در واردات کالا را تحتتاثیر قرار میدهد، از جمله:
- عدم توجه به زمان تعیین شده برای اخذ کد تخصیص ارز
- عدم اقدام برای ثبت سفارش کالا در مراحل ابتدایی
- عدم توجه به ضرورت دریافت گواهی بازرسی از کشور مبدا
- عدم آگاهی و تسلط بر قواعد اینکوترمز
- عدم توجه به لزوم رفع تعهد ارزی
- عدم آگاهی کافی از امتیازات حمایتی و تسهیلات ارزی کشور
- عدم ارزیابی تعرفههای کالا
- نداشتن برنامهریزی دقیق برای فعالیتهای تجاری و وارداتی
- محاسبه اشتباه هزینهها و مدیریت غیراستاندارد بودجه
- عدم تحقیق بازار، بررسی نیازسنجی بازار داخلی و تحلیل فعالیت رقبا
- آگاهی ناکافی از قوانین تجاری و مقررات واردات کالا
ممنوعیت های وارداتی
از دیگر شرایط واردات کالا که باید از آن آگاه باشید با ممنوعیتهای وارداتی در ارتباط است. بهعبارت دیگر، شما باید پیش از هر اقدامی از کالاهایی که در لیست کالاهای ممنوعه وارداتی قرار دارند، مطلع باشید؛ درغیراین صورت خسارتهای اعتباری و مالی سنگینی را متحمل خواهید شود. بهطور کلی، کالاهایی که با اختلال در امنیت ملی، اخلاقی و مذهبی همراه هستند، در دسته کالاهای وارداتی ممنوعه قرار میگیرند. برای اطلاع از مجاز بودن کالاهای وارداتی باید به ثبت سفارش کالا در اولین مرحله از مراحل واردات کالا بپردازید.
کالا های پرسود وارداتی
کالاهای پرسود وارداتی در واقع آن دسته از کالاهایی هستند که در داخل کشور تولید نمیشوند و تامین آنها با دشواری و محدودیت همراه است. برای واردات این کالاها، دولت تسهیلات حمایتی و قوانین تسهیلکنندهای مانند کاهش تعرفههای گمرکی را اعمال میکند تا انگیزه برای واردات این کالاها توسط تاجران بیشتر شود. برخی از کالاهای سودآور برای واردات عبارت است از:
- خوراک دام و طیور
- تجهیزات پزشکی
- پوشاک
- مواد اولیه
- لوازم جانبی موبایل
مزایا و معایب واردات کالا با کارت بازرگانی
همانطور که اشاره شد، دریافت کارت بازرگانی از اصلیترین مراحل واردات کالا محسوب میشود. بهطور کلی، برای انجام فعالیتهای تجاری مرتبط با واردات یا صادرات کالا باید کارت بازرگانی داشته باشید. در این میان، داشتن کارت بازرگانی برای واردکنندگان با مزایا و معایبی همراه است، مانند:
مزایای واردات کالا با داشتن کارت بازرگانی:
- امکان عضویت در اتاق بازرگانی
- امکان انجام فعالیتهای مرتبط با واردات کالا از مناطق آزاد تجاری
- امکان دریافت حقالعمل کاری در گمرک
- امکان اخذ ویزای تجاری
- ایجاد شرایط آسان برای انتقال ارزی
- امکان صدور گواهی مبدا
- و…
معایب واردات کالا با داشتن کارت بازرگانی:
- پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
- پرداخت مالیات بر واردات کالا
- امکان ابطال در صورت نقض قوانین و محرومیت موقت یا دائمی برای عضویت در اتاق بازرگانی
- مجازاتهای سنگین در صورت فرار مالیاتی و تقلبهای وارداتی
آیا بدون کارت بازرگانی هم میتوان کالا وارد کرد؟
از رایجترین سوالات مرتبط با شرایط واردات کالا این است که ایا بدون کارت بازرگانی امکان واردات کالا وجود دارد یا خیر؟ باید بدانید که برای برخی تجار و افراد، امکان تجارت و واردکردن کالا بدون کارت بازرگانی فراهم شده است؛ بهشرط آنکه مشمول شرایط خاص و قوانین تعیین شده باشند. برخی از افرادی که میتوانند بدون کارت بازرگانی، کالایی را به کشور وارد کنند، عبارت است از:
- افراد یا کارگرانی که دارای گواهینامه شغلی از وزارت کار هستند و یا در یک کشور خارجی کار میکنند، مجاز به واردکردن مقادیر مشخصی از کالای مجاز به کشور هستند.
- افراد ساکن در مناطق مرزی و همچنین شرکتهایی که در نزدیکی مرز قرار دارند، میتوانند بدون کارت بازرگانی، واردات کالا را طبق قوانین انجام دهند.
- ملوانهای شاغل در شناورها و افرادی که در سواحل مشغول فعالیت هستند، امکان واردات کالا بدون کارت بازرگانی و طبق قوانین را دارند.
- افراد دارای کارت پیلهوری برای واردات کالا به کارت بازرگانی نیاز ندارند.
سخن پایانی
آشنایی با مراحل واردات کالا برای حضور موفق و سودآور در فعالیتهای تجاری و بینالمللی، ضرورت دارد. از آنجایی که شرایط واردات کالا با فرآیندهای پیچیده و قوانین متنوع و گستردهای همراه است، باید آگاهی کافی از تمام آن چیزی که در زمینه واردات کالا پیشرویتان قرار دارد، داشته باشید. در این میان، سامانه دریچه تجارت بهترین همراه و حامی شما در جهت افزایش آگاهی از واردات کالا، شرایط و قوانین مرتبط با آن خواهد بود که فرصت حضور هدفمند، آگاهانه و رضایتبخش در فعالیتهای بازرگانی را در اختیارتان قرار میدهد.
سوالات متداول
ضرورت آشنایی با مراحل واردات کالا برای تاجران چیست؟
تسلط بر مراحل و شرایط واردات کالا، روند اقدامات مرتبط با واردات را آسانتر و بیدردسر کرده و فرصت تجربه فعالیتهای تجاری موفقیتآمیز و پرسود را فراهم میکند.
اهمیت انجام ثبت سفارش کالا در مراحل ابتدایی واردات کالا چیست؟
از آنجایی که برخی کالاها شامل ممنوعیت وارداتی و محدودیتهای شرایط واردات کالا میشوند، با ثبت سفارش در سامانه وزارت صمت به بررسی درخواست شما پرداخته میشود تا کالایی خارج از قوانین را خریداری نکنید.
آیا با داشتن کارت پیلهوری نیاز به دریافت کارت بازرگانی برای واردات کالا وجود دارد؟
خیر. افراد دارای کارت پیلهوری برای واردات کالا به کارت بازرگانی نیاز ندارند.