تشریفات گمرکی، عبارتی است که بسیاری از تاجران و بازرگانان در زمینه بین‌المللی با آن سر و کار دارند. یکسری از اقدامات است که مربوط به ترخیص کالا نیز می‌شوند. زمانی که حرف از تجارت به فراتر از مرزها می‌شود، دانستن این مهم، حیاتی‌ترین موضوع برای یک تاجر است. به‌دلیل متفاوت بودن سیاست‌های کشورها، لازم است که با سیاست‌های تجاری کشور خود نیز آشنا باشید. در ادامه این مقاله دریچه تجارت، این تشریفات را به‌طور کامل توضیح داده‌ایم.
تشریفات گمرکی به چه معناست؟
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، تشریفات گمرکی از مهمترین اصطلاحات بازرگانی است که دانستن آن برای هر تاجری لازم است. ادارات گمرکی هر کشور، مجموعه‌ای از قوانین، مقررات و رویه‌هایی را در فرایند صادرات و واردات به کار می‌گیرد. هدف از انجام این تشریفات، تنظیم و کنترل جریان کالا در مرزها و مراکز گمرکی است. علاوه بر آن، این امر باعث ایجاد سرعت و شفافیت نیز در تجارت بین‌المللی می‌شود. کارهای تشریفات گمرکی را برای امور متفاوتی از جمله ترخیص کالا، دریافت مجوز (برای خرید کالای خارجی) و… انجام می‌دهند.
خطرات آگاه نبودن از قوانین
آگاهی از قوانین گمرکی امری بسیار حیاتی است. برای انجام امور گمرکی لازم است که دانش کافی را در این زمینه داشته باشید. اگر آگاهی لازم را در رابطه با امور گمرکی نداشته باشید، مشکلات عدیده‌ای سر راه شما سبز خواهند شد. برای مثال ممکن است کالای وارداتی شما قاچاق شناخته شود. در این حالت اجازه ترخیص آن را به شما نمی‌دهند.
تشریفات گمرکی در ترخیص کالا
ترخیص کالا از گمرک، مراحل خاص خود را دارد و خود معقوله‌ای جدا در تجارت و بازرگانی است. اداره گمرک و کشور پذیرنده ترخیص کالا از گمرک را انجام می‌دهند. بخش گمرک، عوارض گمرکی را جمع‌آوری می‌کند. در این حالت امکان حمل و نقل به داخل و خارج کشور فراهم می‌شود. پس از آن برخی از مراحل تشریفات گمرکی پیش می‌روند. سپس گمرک کشور شما ترخیص کالا را انجام می‌دهد. وقتی محموله وارد کشور شود، در محلی مناسب کالا انبار شده تا مراحل ترخیص آن انجام شود. مراحل ترخیص کالا شامل موارد زیر است:
- بازرسی سند‌ها
- محاسبه مالیات و عوارض
- پرداخت مالیات و عوارض
- ترخیص محموله
تشریفات گمرکی کالاهای وارداتی
تشریفات گمرکی برای کالاهای وارداتی به شرح زیر است:
- ترخیص کالا از گمرک و پرداخت عوارض و مالیات
- تهیه اظهارنامه مبادله کالا
- حمل کالا به انبار ذکرشده
- ترانزیت کالاها زیر نظر گمرک
- ورود کالا بدون پرداخت مالیات به قلمرو ثالث برای تعمیر
- واردات مواد اولیه بدون پرداخت عوارض
- ترخیص از گمرک بدون عوارض گمرکی برای پردازش
سامانه جامع امور گمرکی
سامانه جامع امور گمرکی، همان پنجره واحد تجارت فرامرزی (EPL) است. برای استفاده از سامانه جامع امور گمرکی، متقاضیان ابتدا باید به آدرس WWW.EPL.IRICA.IR مراجعه کنند. اگر قبلاً ثبت نام کرده‌اند، باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنند و وارد سیستم شوند. در غیر این صورت، برای ثبت نام، افراد باید به یکی از دفاتر گمرک مراجعه کنند. پس از این مراحل، آن‌ها باید کارت شناسایی خود را ارائه دهند و درخواست ثبت نام را به واحد انفورماتیک بدهند. بعد از تکمیل روند ثبت‌نام، نام کاربری و رمز عبور به آن‌ها ارائه خواهد شد تا بتوانند از خدمات سامانه بهره‌مند شوند.
معافیت‌های گمرکی
برای ترخیص کالا از گمرک، صاحبان کالا باید هزینه‌های گمرکی مربوط به محموله‌های تجاری خود را بر اساس کد تعرفه پرداخت کنند. با این حال، برخی محموله‌ها از طرح معافیت گمرکی برخوردارند و ممکن است هزینه‌ها به طور کامل صفر باشند یا کاهش یابند. این معافیت‌ها معمولاً شامل شرکت‌های دانش بنیان و تایید شده است که می‌توانند تا 15 سال از این مزایا بهره‌مند شوند. علاوه بر آن کالاهایی که از گمرک‌های جنوب کشور ترخیص می‌شوند نیز مشمول معافیت‌های خاصی هستند. هدف از این امر ایجاد فرصت شغلی برای بومیان این مناطق است.
ممنوعیت های گمرکی
ممنوعیت‌های گمرکی به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند:
1. ممنوعیت واردات قطعی
– کالاهای ممنوعه از نظر شرع.
– کالاهایی که بر اساس جدول تعرفه گمرکی ممنوع هستند.
– سلاح‌های گرم و سرد که فقط با مجوز وزارت دفاع مجاز است.
– مواد مخدر و روانگردان تنها با مجوز وزارت بهداشت.
– ورود قطعات الکترونیکی تجسسی تحت نظارت وزارت اطلاعات ممنوع است.
– کالاهایی با علامت‌های غیرمتعارف یا خلاف عرف جامعه.
– اسکناس و بلیط بخت‌آزمایی غیرقانونی.
2. ممنوعیت ورود موقت
– کالاهایی که ورود موقت آن‌ها مطابق قوانین ممنوع است.
– محموله شامل کالاهایی که ورود موقتشان نیاز به موافقت وزارتخانه‌ها دارد.
– بار شامل کالاهایی که نیاز به تأیید گمرک دارند.
3. ممنوعیت عبور ترانزیت خارجی
– کالاهای که شورای امنیت ملی آن‌ها را ممنوع اعلام کرده است.
– محموله شامل که بنا به صلاح‌دید دولت به دلایل مختلف ممنوع می‌شوند.
4. ممنوعیت در صادرات
– کالاهایی که به موجب قوانین شرعی یا فارغ از قوانین صادرات ممنوع هستند.
– صادرات اشیاء عتیقه طبق تشخیص سازمان میراث فرهنگی.
کلام پایانی
در پایان، تشریفات گمرکی به‌عنوان یک بخش اساسی از فرآیند تجارت بین‌المللی، نیازمند دقت و آگاهی دقیق از قوانین و مقررات موجود است. عدم توجه به این موضوع می‌تواند منجر به مشکلات جدی و حتی قاچاق کالا شود. با شناخت مراحل مختلف این فرآیند، تاجران می‌توانند به‌راحتی و با اطمینان بیشتری در عرصه بین‌المللی فعالیت کنند. در نهایت، استفاده از سامانه جامع امور گمرکی و مشاوره با متخصصان این حوزه می‌تواند به تسهیل و تسریع در انجام امور گمرکی کمک کند و موجب موفقیت بیشتر تاجران در تجارت جهانی شود. لذا، توصیه می‌شود تمامی افراد و شرکت‌های فعال در این عرصه، اطلاعات خود را به‌روزرسانی کرده و همواره در پی یادگیری و تقویت دانش خود در زمینه تشریفات گمرکی باشند.
