کارنهتیر یک سند گمرکی است که بسیاری از تاجرها با آن سر و کار دارند. شرکتهای حمل و نقل جادهای در سطح بینالمللی، اشخاصی هستند که این سند را دارند. توسط دفترچه کارنهتیر، این اشخاص میتوانند کالاهای صادراتی یا وارداتی خود را از طریق حمل جادهای حمل کنند.
کارنهتیر چیست؟
کارنهتیر یک سند گمرکی است. این سند برای ترانزیت بینالمللی کالاها طبق قواعد کنوانسیون تیر (TIR) در کشور مبدا صادر میشود. بهواسطه این سند کالا در وسیله نقلیه در جاده به شکل پلمپ شده عبور میکند. طبق قوانین داخلی کشورها، تا زمان رسیدن به مقصد نیازی به انجام تشریفات ترانزیت در مرزها نخواهد بود.
عهدنامه کارنهتیر و مشخصات آن
این عهدنامه به زبان فرانسوی است. البته میتواند صفحه اضافهای داشته باشد که ترجمه آن به زبان کشور محل صدور باشد. کارنهتیر فرم استانداری دارد که در ادامه به توضیح آن پرداختهایم.
- هر کارنه تیر فقط برای یک سفر معتبر است و برای حمل بار به مقصد مورد نظر استفاده میشود. به عبارت دیگر، هر کارنه تیر فقط برای حمل و نقل یک بار خاص استفاده میشود و باید به دقت برای هر سفر جدید صادر شود.
- روی کارنه تعدادی از اسناد جداشدنی نوشته شدهاند که مربوط به عملیات حمل و نقل کالا است. تعداد برگههای کارنه بسته به تعداد کشورهایی که کالا از آنها حمل میشود، متفاوت است و بین ۶ تا ۲۰ برگ میتواند باشد. این برگهها دارای شمارههای ۱ و ۲ هستند که به آنها وله میگویند. تمام مشخصات کالا باید روی وله (Volet) نوشته میشود.
- وجود حداقل دو برگ کارنه، برای هر کشور مبدا و مقصد و هر محل اضافی دیگر الزامی است. به همین دلیل عبور دادن کالا از محلی به محل دیگر باید همراه با مدارک و برگهای لازم باشد.
- پس از بارگیری در گمرک مبدا، لازم است که وسیله نقلیه بازرسی، لاک و مهر شود. همچنین باید پلاکهای مستطیل شکل با نشانه TIR را جلو و عقب آن نصب کنند. علاوه بر این موارد، طرفهای کنوانسیون لازم است که مهرهای به کار برده خود را برای همدیگر ارسال کنند. این عمل را باید به منظور جلوگیری از سوءاستفاده انجام دهند. کانتینر و وسیله نقلیه نیز باید در ضمیمههای کنوانسیون باشند.
- اشخاصی که کارنهتیر دارند بدون نیاز به تشریفات گمرکی میتوانند کشورهای مختلف را پشت سر بگذارند. با رعایت تمامی مقررات کنوانسیون، آنها میتوانند تا مقصد نهایی به راه خود ادامه دهند. با تمام این تفاصیل در موارد خاص ممکن است وسیله نقلیه نیاز به بازرسی داشته باشد. در این صورت پلمپ وسیله نقلیه را باز میکنند و پس از انجام بازرسی مجدد آن را پلمپ میکنند.
- کارنهتیر، حمل کننده و صاحب کالا را از الزام به تنظیم اسناد گمرکی کشورهای بین راه و تودیع سپرده یا ضمانت نامه ویژه ترانزیت معاف میکند. اما هرگز مانع اجرای محدودیتها و نظارتها، طبق قو انین داخلی کشورها نمیشود. همچنین وصول عوارضی را که ممکن است بابت همین قوانین پیشبینی شده باشد، منتفی نمیکند. مقامات گمرکی شاید برای حمل کالا در قلمرو کشور متبوع خود محدودیتهای زمانی برقرار کرده یا تقاضا کنند. در این صورت وسیله نقلیه مسیر مشخصی را باید طی کند. حتی برای جلوگیری از سوءاستفاده ممکن است تشخیص دهند که وسیله نقلیه به هزینه حمل کننده، همراهی (اسکورت) شود.
- موسسهای که ضامن باشد، وظیفه دارد طبق تعهدی که داده است، در صورت تخلف دارنده کارنه، جرم او را بر عهده گیرد. لازم به ذکر است که با این حال، از شخص متخلف رفع مسئولیت نمیشود. همچنان آن شخص از سوی کنوانسیون تیر متخلف شناخته میشود.
- ضامن از زمانی مسئولیتش شروع میشود که مقامات گمرکی کارنهتیر را پذیرفته باشند. لازم به ذگر است که اگر کالاهایی در کارنه گنجانده نشده باشند ولی به صورت غیرقانونی در کانتینر گنجانده شده باشند، ضامن در قبال آنان نیز مسئول است.
کنوانسیون تیر
کنوانسیون تیر یک توافقنامه گمرکی است که توسط کمیسیون اقتصادی اروپایی سازمان ملل تدوین شده است. این توافقنامه برای حمل و نقل جادهای کالاها با استفاده از کامیونها و کانتینرها کاربرد دارد. با امضای کنوانسیون تیر، نیازی به کارنه دو مرحلهای برای تردد کامیونها نیست و کامیونها با گواهی قبولی میتوانند به حمل و نقل کالاها بپردازند. تغییرات انجام شده در مفاد توافقنامه باعث بهبود حمل و نقل کانتینری از طریق ریلی و دریایی شده است. این توافقنامه از سال 1978 به اجرا گذاشته شده و تا کنون 22 بار تغییر کرده است. آخرین تغییرات در اکتبر 2013 صورت گرفته است.
اهداف سامانه کارنهتیر
سامانه کارنه تیر اهداف متعددی دارد که همگی با هدف ارتقای و افزایش کارایی حمل و نقل و تجارت بینالمللی ایجاد شدهاند. این سامانه با کاهش هزینهها و تاخیرهای مرتبط با عملیات منتقل شدن کالا امکان حمل و نقل کالا تحت پوشش دفترچه تیر از یک گمرک خانه در مبدأ تا گمرک خانه مقصد را فراهم میکند.
این سیستم به شرکتهای حمل و نقل واجد شرایط اجازه میدهد از طریق جاده حمل و نقل کالا را به صورت استاندارد و مطمئن انجام دهند. همچنین دخالت مقامات در مرزها و کنترل فیزیکی کالا در مسیر ترانزیت کاهش میدهد. برای کاهش تاخیرها و هزینهها، سامانه کارنهتیر اسناد ساده و استاندارد شدهای را ارائه میدهد. همینطور حداکثر حقوق و عوارض گمرکی را تا سقف مشخصی تضمین میکند.
این سیستم امکانات بهتری را برای کنترل و نظارت اسناد و مدارک توسط گمرکها را ارائه داده است. هدف اصلی این سامانه ارتقا و توسعه حمل و نقل بینالمللی جادهای و تجارت بینالملل است. به طور کلی، سامانه کارنه تیر با طراحی یک سیستم حمل و نقل بینالمللی مطمئن، به بهبود پروسه حمل و نقل بین الملل کمک میکند.
نتیجهگیری
سامانه کارنهتیر نقش بسیار مهمی در تسهیل تجارت و انجام عملیات حمل و نقل کالاها داشته و دارد. با اتکا به این سامانه، تاجران و شرکتهای حمل و نقل میتوانند به راحتی و با کاهش هزینهها و تاخیرها، کالاهای خود را به مقصد منتقل کنند. از این رو، ارتقای این سامانه و پشتیبانی از آن به عنوان یکی از اولویتهای صنعت حمل و نقل بینالمللی به حساب میآید.