ترانزیت کالا چیست؟- داخلی و خارجی+ مدارک لازم| دریچه تجارت
ترانزیت کالا یکی از مهمترین فرایندها در زنجیره تأمین جهانی کالا است که به تسهیل تبادل کالاها و خدمات بین کشورها کمک میکند. این فرایند، اجازه میدهد تا کالاها از یک کشور به کشور دیگر حرکت کنند و در طول این مسیر مورد پردازش، نگهداری و حمل و نقل قرار گیرند.
ترانزیت کالا، روشی موثر برای افزایش تجارت بین المللی و توسعه اقتصادی کشورها است که از آن میتوان برای کاهش هزینهها و زمان حمل و نقل استفاده کرد. همچنین، این فرایند به جلوگیری از تاخیر در تحویل کالاها، بهبود کیفیت خدمات حمل و نقل و افزایش بهرهوری تولید کمک میکند.
در این مقاله، به بررسی اهمیت و تأثیرات ترانزیت کالا بر اقتصاد جهانی و راهکارهای بهبود این فرایند پرداخته و نقش آن در توسعه تجارت بین المللی را بررسی کنیم.
ترانزیت کالا چیست؟
ترانزیت به معنای عبور و مرور مسافر، بار یا وسایل نقلیه از یک مکان به مقصد دیگر است. البته بدون اینکه وسیله نقلیه در مقصد نهایی توقف کنند. به عبارت دیگر، ترانزیت زمانی است که شخص یا محموله از یک مکان به مکان دیگر منتقل میشوند ولی برای عبور و ادامه سفر در مقصد نهایی وقت صرف نمیشود.
معنای حقوقی ترانزیت کالا
از نظر قانون مقررات صادرات و واردات به عبور از کشور سوم در مسیر ارسال کالا از کشور اول به دوم ترانزیت کالا میگوییم. اگر بخواهیم کالایی را از ایران به هند ارسال کنیم، باید از پاکستان آن را عبور دهیم. در این حالت کالای مورد را باید در پاکستان ترانزیت کنیم.
ترانزیت روندی کاملا متفاوت از صادرات و واردات دارد. در این حالت شما باید به کشور سوم عوارض گمرکی یا حق ترانزیت بپردازید. بسیاری از کشورهای دنیا ترانزیت را به عنوان منبع درآمدی مناسب برای خود انتخاب کردهاند. برای مثال امارات و سنگاپور کشورهایی هستند که درآمد قابل توجهی از طریق کسب میکنند.
ترانزیت کالا در ایران
ایران از لحاظ جغرافیایی برای این کار موقعیت بسیار مناسبی دارد. ایران مورد بسیار مناسبی برای ترانزیت کالا است. طی سالهای اخیر ایران توانسته است درآمد خوبی از طریق ترانزیت داشته باشد. بسیاری از فعالان حوزه تجارت در تلاش هستند که درآمدزایی کشور از این طریق را افزایش دهند.
انواع ترانزیت کالا
ترانزیت کالا انواع مختلفی دارد که در ادامه این بخش به توضیح هرکدام از این انواع پرداختهایم:
ترانزیت داخلی
ترانزیت داخلی کالا به معنای انتقال کالای ترخیص نشده از یک گمرک مرزی به گمرک دیگر در داخل کشور است. در واقع امکان ترخیص کالا در گمرک اولیه وجود ندارد. به همین دلیل نیاز به انتقال کالا به یک گمرک داخلی دیگر برای انجام دادن مراحل ترخیص داریم.
ترانزیت بینالمللی
ترانزیت بینالمللی به مفهوم عبور کالا و محموله از یک کشور به کشوری دیگر است. به عنوان مثال، کالاهایی که از کشورهای شمالی مانند ترکمنستان، ارمنستان و آذربایجان به مقصد هدف خود میرسند، از طریق کشور ایران ترانزیت میکنند. برای مثال اگر در ایران ما بخواهیم ترانزیت بینالمللی داشته باشیم باید مبدا و مقصد محموله مورد نظر کشورهای دیگر هستند و در ایران ترانزیت آن را انجام میدهند.
ترانزیت دریایی
ترانزیت دریایی به معنای عبور کشتیها از آبهای مرزی یک کشور به صورت مستقیم و بدون متوقف شدن در آن ناحیه است. این حق توسط کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها به کشتیها اعطا شده است. این امر به منظور تسهیل حمل و نقل بار و مسافران از یک نقطه به نقطه دیگر است. اصل ترانزیت دریایی به منظور جلوگیری از توقف غیرضروری و تاخیر در عبور از این آبها است. از این طریق کشتیها میتوانند به روشی سریع و مستمر از منطقه مروری عبور کنند. حق ترانزیت به کشتیها امکان میدهد که به طور مستقیم از یک بندر به بندر دیگر حرکت کنند. بهواسطه این حق، مسیر حمل و نقل بار و مسافران کوتاهتر و کارآمدتر خواهد بود.
ترانزیت هوایی
ترانزیت هوایی به معنی توقف هواپیما در یک یا چند فرودگاه دیگر برای پر کردن سوخت، تعویض خدمه، تعمیرات فنی یا سایر امور فنی است. در این حین مسافران باید در هواپیما بنشینند و منتظر ادامه پرواز خود باشند. ترانزیت هوایی میتواند در دستههای مختلفی اتفاق بیافتد. از جمله ترانزیت مستقیم (بدون تغییر هواپیما) یا ترانزیت غیرمستقیم (با تغییر هواپیما). این شیوه را بر اساس هزینه، زمان یا سایر عوامل انتخاب میکنند.
ترانزیت ریلی
ترانزیت ریلی به معنای حمل و نقل بارها از یک نقطه به نقطه دیگر از طریق راه آهن است. در این شیوه از خطوط ریلی موجود در کشورها استفاده میکنند. شیوه ریلی برای صادرات و واردات بارهای حساس و با ارزش صورت میگیرد. در کریدورهای ترانزیت ریلی، مسیرهای بهینهسازی شده برای سریعتر و ایمنتر حمل بارها استفاده میشود. در نتیجه از وقوع خسارات و تاخیرها جلوگیری میشود و هزینهها کاهش مییابند.
مدارک لازم برای ترانزیت کالا داخلی و خارجی
مدارک لازم برای ترانزیت خارجی عبارتند از:
فاکتور خرید کالا
بارنامه کالا
لیست عدل بندی
معرفی نامه
ضمانت نامه یا تعهد قانونی
وکالت نامه
تصویر کارت بازرگانی
مجوز عبور جهت ورود کالاهای ترانزیت
مجوز بانک
راهنمای CHR جادهای و گذرنامه
ترانزیت داخلی نیز به مدارکی احتیاج دارد که در ادامه به آنها اشاره کردهایم:
بارنامه
فاکتور فروش کالا
لیست عدل بندی
ترخیصیه
پروانه بهره برداری شرکت تولید کننده کالا
قبض انبار گمرک
گواهی مبدأ
گواهی ثبت سفارش
نتیجهگیری
در نهایت، ترانزیت کالا یک فرایند حیاتی در زنجیره تامین جهانی است. این امر باعث افزایش تجارت بین المللی، کاهش هزینهها و بهبود بهرهوری میشود. ایران با موقعیت جغرافیایی برجستهای برای ترانزیت کالا، میتواند منبعی از درآمد برای کشور باشد. با رعایت موارد لازم و بهبود فرایندهای ترانزیت، میتوانیم از این فرصت بهترین استفاده را برای توسعه اقتصاد کشور را داشته باشیم.