اوراق بهادار یا (Securities)، هر نوع سندی است که در واقع از حقوق مالی شخص مالک محسوب می‌شود. اوراق بهادار، نوعی از ابزار مالی در بازار بورس است که قابلیت نقل و انتقال دارد. سهام اوراق بهادار، انواع مختلفی دارد. اما از هر نوعی که باشد، برای شخص مالک ارزش مالی دارد.
بازار بورس اوراق بهادار، بازاری برای معامله اوراق بهادار (سهام، اوراق بدهی و…) است. در این بازارا بورس، تعداد زیادی از خریداران و فروشندگان مشغول به انجام معاملات هستند. می‌توانیم بگوییم، این بازار، معروف‌ترین بازار در بورس است. همه افراد می‌توانند با دریافت کردن کد بورسی، وارد این بازار شوند و خرید و فروش اوراق بهادار را انجام دهند.
تاریخچه بورس اوراق بهادار
سال 1315 وان لوترفلد بلژیکی، بررسی‌های لازم را برای تاسیس بورس در ایران به درخواست دولت انجام داد. همین زمان بانک ملی ایران، مطالعاتی در رابطه با این امر انجام داد. اما به دلیل رخ دادن جنگ جهانی دوم، شرایط برای انجام این کار مساعد نبود.
در پی تحولات اقتصادی دهه 40، به‌دلیل ارتباط مستقیم اقتصاد ایران با جهان، مجلس شورای ملی، قانون تاسیس بورس اوراق بهادار را تصویب کرد. از سوی دیگر وزارت اقتصاد درخواستی مبنی بر تاسیس این سازمان، به بانک مرکزی ابلاغ کرد. در نهایت بهمن‌ماه 1346 برپایه قانون تصویب شده در اریبهشت 1345، این سازمان بورس تاسیس شد.
بازار بورس و اقتصاد ایران
تمامی بازارهای بورس نقش اساسی در اقتصاد یک کشور دارند. بورس اوراق بهادار از آن‌جایی که متقاضیان فراوانی دارد نقشی حیاتی را به خود داده است. رونق این بازار می‌تواند باعث رونق چشم‌گیر اقتصاد یک کشور شود. موارد موثر این بازار بر اقتصاد ملی را در ادامه مورد به مورد گفته‌ایم:
- تخصیص منابع به بخش‌های اقتصادی
- ایفای نقش واسطه‌ای در تخصیص منابع
- افزایش ظرفیت تولید و سرمایه‌گذاری
انواع بازار در بورس اوراق بهادار
این نوع از بازار سرمایه، خود انواع مختلفی دارد. دو بازار اول و دوم دارد که در ادامه به توضیح هر کدام از آن‌ها پرداخته‌ایم:
بازار اول
بازار اول بورس اوراق بهادار، در دو مورد قابل توضیح است. مورد اول تابلوی اصلی بازار اول است. برای دریافت پذیرش آن شرایط خاصی را باید دارا باشید. از این شرایط یک لیست تهیه کرده‌ایم:
- شرکت متقاضی باید سهامی عام باشد.
- سرمایه شرکت شما باید بیشتر از 600 میلیارد تومان باشد.
- باید حداقل 20درصد سهام شناور داشته باشید.
- شرکت شما نباید زیان انباشه داشته باشد و لازم است در سه دوره مالی منتهی به پذیرش، سودآوری داشته باشد.
- سهامدارن شرکت شما باید دست کم 1000 نفر باشند.
- سابقه فعالیت شرکت شما باید دست کم سه سال در صنعت مرتبط باشد.
- نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، طبق آخرین صورت مالی سالانه باید 30 درصد باشد.
- اساسنامه شرکت شما باید با اصول اساسنامه مورد تایید هیئت مدیره انطباق داشته باشد.
- عدم دارا بودن محکومیت مالی
- برخورداری از صورت‌های مالی حسابرسی شده
مواردی که گفتیم شرایط لازم برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بودند. این بازار یک تابلوی فرعی هم دارد که آن تابلو نیز شرایط خاص خود را دارد. شرایط آن تابلو نیز عبارتند از:
- سهامی عام بودن شرکت
- حداقل سرمایه لازم 250 میلیارد تومان
- حداقل 15 درصد میزات سهام شناور
- عدم دارا بودن زیان انباشه و دارا بودن 2 دوره مالی سودآوری منتهی به پذیرش
- دارا بودن حداقل 750 نفر سهامدار
- حداقل سه سال سابقه فعالیت در صنعت مورد نظر
- انطباق اصول اساسنامه شرکت با اصول اساسنامه هیئت مدیره سازمان
- 20 درصد حقوق صاحبان سهام نسبت به کل دارایی‌ها طبق آخرین صورت‌های مالی سالانه
- عدم “مردود بودن” یا “عدم اظهار نظر” طی دو دوره منتهی به پذیرش
موارد بالا شرایط عمده بازار اول بودند. با دارا بودن این شرایط شما می‌توانید در تابلوی اصلی یا فرعی ابزار اول باشید.
بازار دوم
اگر شرکتی به هر دلیل توانایی حضور در بازار اول را نداشته باشد. می‌تواند در بازار دوم حضور داشته باشد. این به معنای بدون شرایط بودن بازار دوم نیست. لازم است بدانید این بازار نیز شرایط خاص خود را دارد. در ادامه شرایط بازار دوم بورس اوراق بهادار را گفته‌ایم:
- سهامی عام بودن شرکت
- حداقل دارا بودن 120 میلیارد
- دارا بودن حداقل 10 درصد سهام شناور
- نداشتن زیان انباشه و دارا بودن یک دوره مالی سودآوری منتهی به پذیرش
- دارا بودن حداقل 250 نفر سهامدار
- حداقل سه سال فعالیت داشتن در صنعت مورد نظر
- اساسنامه منطبق با اساسنامه مورد تایید هیئت مدیره
- 15 درصد نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های شرکت (طبق آخرین صورت‌های مالی سالانه)
- عدم “مردود” یا “عدم اظهار نظر” بودن وضعیت در مورد آخرین گزارش‌های مالی طی 2 دوره مالی منتهی به پذیرش
با دارا بودن شرایط بالا می‌توانید شرکت خود را در بازار دوم وارد کنید. توجه داشته باشید که شرایط مذکور، شروط حداقلی بودند.
شروط سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار چیست؟
سرمایه‌گذاری کردن در این بازار، کار ساده‌ای است. برای این کار ابتدا باید کد بورسی دریافت کنید. پس از آن باید در سجام ثبت‌نام کنید و احراز هویت خود را انجام دهید. توجه داشته باشید که پیش از آغاز معامله خود در این بازار سرمایه لازم است که آموزش‌های لازم را دیده باشید. از آموزش برنامه‌های مختلف تا تحلیل انجام معاملات و… را باید به خوبی بلد باشید. در صورتی که نسبت به این بازار نا آگاه باشید. کل سرمایه شما می‌تواند از بین برود.
سخن آخر
در انتهای تمامی اینتوضیحات لازم است بدانید که اگر در صورت پذیرفته شدن در این بازار سرمایه، ارزیابی شما پایان نمی‌یابد. درواقع سالیانه مورد ارزیابی قرار می‌گیرید و باید تمامی شرایط لازم را برای حضور در بازار مورد نظر داشته باشید. در صورتی که شرایط شما مغایر با شوط لازم باشد ممکن است به بازار بالاتر یا پایین‌ترین منتقل شوید.
