قاعده DAP از اصطلاحات اینکوترمز و مخفف عبارت Delivered at place است. این عبارت معنی تحویل در محل را می‌دهد و طبق آن، فروشنده موظف است کالا را در محل مقرر در مقصد به خریدار تحویل دهد. این ترم نیز مانند دیگر اینکوترمزها، شرایط و وظایف دقیقی برای هر دو طرف قرارداد تجاری تعیین می‌کند و باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد.
تعهدات فروشنده در اینکوترمز DAP
تعهدات و وظایف فروشنده در ترم DAP به شرح زیر است:
1. تحویل کالا در محل مشخص
فروشنده موظف است کالا را در محل مشخص و تعیین‌شده در مقصد به خریدار تحویل دهد. این امر باید به‌صورت دقیق و طبق شرایط توافق شده انجام شود. اگر نقطه‌ای دقیق برای این امر مشخص نشده بود، فروشنده می‌تواند به تشخیص خود بهترین مکان را انتخاب کند.
2. مسئولیت حمل و نقل
فروشنده باید تمام هزینه‌های مربوط به عقد قرارداد و حمل و نقل کالا را تا رسیدن به مقصد تحمل کند و مسئولیت ایمن رساندن آن را بر عهده داشته باشد.
3. مدارک مورد نیاز
فروشنده باید تمامی مدارک مورد نیاز برای حمل و نقل کالا را تهیه و صادر کند، از جمله این مدارک که می‌توان مثال زد: اسناد حمل و نقل، بارنامه، و برگه‌های مورد نیاز برای گمرک.
4. اطلاع‌رسانی به خریدار
فروشنده موظف است اطلاعات کافی را در مورد ارسال کالا به خریدار ارائه دهد و اقدامات لازم جهت تسهیل تحویل کالا را انجام دهد.
5. بازرسی کالا
بازرسی کالایی که شامل کیفیت، وزن و تعداد آن کالا می‌شود، در ترم DAP برعهده فروشنده است.
به‌طور کلی، فروشنده در قانون DAP موظف است؛ تا زمان تحویل کالا، در محل مشخص در مقصد، مسئولیت کامل را در قبال حمل و نقل و تحویل کالا بپذیرد.
6. بسته‌بندی و علامت‌گذاری کالا
در صورتی‌که کالا احتیاج به بسته‌بندی داشته باشد، عهده‌دار این مسئولیت فروشنده است. علاوه بر این موضوع، علامت‌گذاری کالا را نیز باید انجام دهد.
7. اطلاع‌رسانی
فروشنده ملزم است تمامی اطلاعات لازم برای دریافت کالا را در اختیار خریدار بگذارد.
8. بیمه
در حالت عادی فروشنده در رابطه با بیمه مسئولیتی ندارد اما در صورتی‌که خریدار از او درخواست عقد قرارداد بیمه داشته باشد، موظف است که با هزینه خود خریدار این کار را برای او انجام دهد.
9. تشریفات گمرکی
در صورت لزوم انجام تشریفات صادرات و ترانزیت (به استثنای ترانزیت برای ورود کالا) برعهده فروشنده است. علاوه بر این موضوع فروشنده موظف است در انجام تشریفات واردات به خریدار کمک کند.
تعهدات خریدار در قاعده DAP
همان‌طور که فروشنده وظایفی دارد، در مقابل خریدار نیز باید در رابطه با یکسری از موارد قبول مسئولیت کند. در ادامه به توضیح وظایف و تعهدات خریدار می‌پردازیم:
1. پرداخت هزینه‌ها
خریدار موظف است هزینه ارسال کالا تا مقصد نهایی و تمامی هزینه‌های مرتبط با گمرک، مالیات و هزینه‌های ورودی دیگر را پرداخت کند.
2. صدور مدارک مورد نیاز
خریدار ملزم است که مدارک صادر شده توسط فروشنده را از او قبول کند.
3. تحویل گرفتن کالا
هنگامی که کالا به مقصد رسید، خریدار موظف است، در زمان معین در محل مقرر حاضر باشد و کالا را تحویل بگیرد.
4. بررسی کالا
بررسی و اطلاع از وضعیت کالا و صحت آن، به خصوص در هنگام تحویل گرفتن، بر عهده خریدار است.
5. اطلاع‌رسانی
اگر توافق شده باشد که خریدار زمان و مکان تحویل را تعیین کند، موظف است که این موضوعات را به اطلاع فروشنده برساند.
6. بیمه
در صورتی‌که توافق بر بیمه شدن کالا صورت گرفته باشد، خریدار موظف است اطلاعات مورد نیاز فروشنده را برای بیمه به او بدهد.
7. تشریفات گمرکی
در صورتی‌که فروشنده برای تشریفات صدور، به کمک یا اطلاعات احتیاج داشت، خریدار موظف است به او کمک کند. علاوه بر این انجام تشریفات ورود کالا به کشور مقصد برعهده خریدار است.
تحویل دادن کالا و اتمام ریسک فروشنده در قاعده DAP
در قاعده تحویل در محل DAP، محموله آماده برای تخلیه (روی وسیله حمل آورنده) به خریدار تحویل داده می‌شود. عملیات تحویل باید در زمان و مکان مقرر انجام شود. اگر نقطه تحویل به‌طور دقیق مقرر شده باشد، فروشنده ملزم است که در آن نقطه این امر را انجام دهد. مسئولیت ریسک‌های انتقال کالا به مقصد، برعهده فروشنده است و محل تحویل کالا و مقصد، با هم یکی هستند.
ترخیص کالا در ترم DAP
فروشنده موظف است که برای صاردارت، کالا را ترخیص کند، اما او در رابطه با هزینه‌های واردات، هیچ‌گونه مسئولیتی ندارد. بنابراین اگر خریدار نتوانست کالا را برای واردات ترخیص کند، آن کالا در ورودی مقصد متوقف می‌شود.
حال این سوال مطرح می‌شود که مسئولیت از بین رفتن یا آسیب دیدن کالا برعهده چه کسی است؟ در پاسخ به این مسئله باید گفت که خریدار موظف به پذیرفتن این ریسک است. درست است که تحویل هنوز انجام نگرفته است اما با توجه به نکات مذکور در جدول مربوط به این قانون، ریسک از بین رفتن و خسارت دیدن کالا برعهده خریدار است.
هزینه‌های هر طرف در اینکوترمز DAP
تقسیم هزینه‌ها در قاعده DAP، کمی پیچیده است. به همین دلیل در یک جدول هزینه‌های خریدار و فروشنده را از هم تفکیک کرده‌ایم.
بررسی مزیت‌ها و محدودیت‌های تحویل در محل DAP
هر کدام از قواعد اینکوترمز، مزایا و معایب خاص خود را دارند که خریدار و فروشنده، براساس شرایط خود قاعده مورد نظر را برای استفاده و نوشتن قرارداد انتخاب می‌کنند. برای تصمیم‌گیری راحت‌تر معامله‌گران مزایا و معایب این ترم تحویل را به اختصار بررسی کرده‌ایم:
مزایا
- تقسیم واضح وظایف و تعهدات دوطرف
- مدیریت نقل و انتقال پول
- برنامه‌ریزی زنجیره تأمین
- امکان خرید قطعات کوچکتر و درگیر کردن پول نقد کمتر
معایب
- خطر توقیف کالا در گمرک از نظر خریدار
- خطر جمع‌آوری نکردن کالا توسط خریدار و فسخ قرارداد، از نظر فروشنده
با این مقاله به وضوح دریافتیم که این قانون چگونه در معاملات بین‌المللی عمل می‌کند و طبق آن چه وظایف و مسئولیت‌هایی بر عهده فروشنده و خریدار هستند. در صورتی‌که تصمیم به استفاده از اینکوترمز DAP را دارید، در قراردادهای خود نکات مهم این ترم تحویل را در نظر بگیرید و توافقات را به‌طور واضح مشخص کنید.
