اینکوترمز FOB چیست؟ شرایط مسئولیت ها و تفاوت ها

fob چیست؟ فوب از مهم‌ترین قواعد اینکوترمز است که به تعیین هزینه‌ها، مسئولیت‌ها و ریسک‌های مرتبط با حمل‌ونقل کالا اشاره دارد. به‌طور کلی، مسیر حمل‌ونقل دریایی بیش از 80 درصد از تجارت جهانی کالا را دربرمی‌گیرد؛ به‌همین دلیل است که اهمیت آگاهی از قواعد fob و مقررات و دستورالعمل‌های آن برای تاجران دوچندان می‌شود. قاعده فوب بر بسیاری از فرآیندهایی که به حمل‌ونقل دریایی کالاها در ارتباط است، نظارت دارد. مسئولیت‌های حقوقی طرفین تجارت، تقسیم بیمه و ریسک، شیوه ترخیص کالا و … همگی تحت‌تاثیر قواعد فوب، مشخص می‌شود. با توجه جایگاه ویژه‌ی حمل‌ونقل دریایی در تجارت بین‌المللی کالاها در ادامه به بررسی راهنمای کاملی درباره تمام آن چیزی که باید از قاعده فوب بدانید، می‌پردازیم.

 معنی fob در ترانزیت دریایی چیست؟

در پاسخ به سوال fob چیست، باید بگوییم که این اصطلاح در واقع مخفف عبارت کامل Free On Board  است که به تحویل کالا در مکان اصلی که حمل بار انجام شده است، اشاره دارد. به‌عبارت دیگر، به تمام هزینه‌ها و فرآیندهای حمل کالاها از مبدا بارگیری تا محل اصلی که حمل بار صورت گرفته است، فوب می‌گویند. در روش حمل‌ونقل دریایی، مکان اصلی حمل بار اغلب عرشه کشتی است. با تکیه بر قواعد فوب می‌توان به‌راحتی مرز دقیقی میان مسئولیت‌های خریدار و تعهدات فروشنده در حمل‌ونقل دریایی کالاها ایجاد کرد. به این شکل، با شفافیت در تعهدات طرفین و حقوق مرتبط با هریک از آن‌ها، از بروز تنش‌ها در تجارت بین‌المللی جلوگیری می‌شود.

شرایط استفاده از اینکوترمز fob برای طرفین معامله

اتاق بازرگانی بین‌المللی که با اصطلاح icc شناخته می‌شود، یک استاندارد جهانی را به‌منظور ایجاد بستری مناسب برای تجارت بین‌المللی ایجاد کرده است. در واقع در پاسخ به سوال fob چیست، باید آن را نوعی زبان استاندارد جهانی به‌منظور تعیین مسئولیت‌ها برای طرفین تجارت جهانی کالاها بدانیم. در این میان، اینکوترمز به تعیین تمام مسئولیت‌ها و تعهدات خریداران و فروشندگان در سطح جهانی و قواعد مرتبط با حمل کالا می‌پردازد. فوب نیز شامل قواعدی است که در زمینه وظایف طرفین در حمل‌ونقل دریایی کالاها سخن می‌گوید.

به‌طور کلی، اینکوترمز fob فقط در حمل‌ونقل کالا از مسیر دریایی و آبراه‌ها به‌کار می‌رود. در این شرایط، فروشنده باید کالا را در مکان مبدا یا همان بندر و برروی عرشه کشتی که توسط خریدار تعیین شده است، تحویل دهد. زمانی که تحویل کالا به این روش انجام شود، مسئولیت فروشنده کم شده و ریسک‌های مرتبط با فقدان کالا و یا خسارت‌های وارده بر آن به خریدار کالا انتقال می‌یابد. در اینکوترمز fob، انتخاب کشتی و هماهنگی‌های مرتبط با آن برعهده خریدار کالا بوده و فروشنده فقط باید به تحویل کالا مطابق با شرایط حمل و مسئولیت‌هایی که دارد، بپردازد.

انواع مختلف معامله به روش fob

همان‌طور که در تعریف fob چیست به آن اشاره شد، این قاعده فقط به تعیین و نظارت حمل‌ونقل کالا از مسیر دریایی تمرکز دارد؛ بنابراین در بررسی انواع مختلف معامله بر اساس قاعده فوب باید به حالت‌های مختلف حمل‌ونقل کالا توجه داشته باشیم. به‌عبارت دیگر، حالت‌های مختلفی که برای حمل کالا از طریق مسیر دریایی انتخاب می‌کنید، بر نوع معامله ایجاد شده بین طرفین تجارت تاثیر دارد. انواع مختلف معامله که با تکیه بر قاعده fob انجام می‌شود، به شرح زیر است:

1. FOB Origin, Freight Prepaid : در این نوع معامله و روش حمل کالا، فروشنده موظف به پرداخت هزینه‌های حمل کالا است؛ اما خریدار باید هزینه بیمه را بپردازد.
2. FOB Origin, Freight Collect : در این نوع معامله تعیین می‌شود که تمام هزینه‌های مرتبط با بیمه و حمل کالا را خریدار کالا برعهده دارد.
3. FOB Origin, Freight Prepaid, & Charged Back : طبق این نوع معامله fob، خریدار مطابق آنچه که در فاکتور درج شده است، باید پرداخت هزینه‌های بیمه و حمل کالا را به‌صورت یکجا انجام دهد.
4. FOB Destination, Freight Prepaid : در این نوع معامله با تکیه بر روش fob، فروشنده کالا باید تمام هزینه‌های بیمه و حمل کالا را برعهده گرفته و پرداخت کند.
5. FOB Destination, Freight Collect: در نوع دیگری از معامله fob، هزینه حمل کالا با خریدار و هزینه‌های بیمه برعهده فروشنده است.
6. FOB Destination, Freight Collect, and Allowed : این معامله نیز مشخص می‌کند که خریدار موظف به پرداخت هزینه‌های بیمه و حمل کالا است.

fob مبدا و مقصد چیست؟

در یک روش دیگر برای تعریف انواع fob چیست، می‌توان قواعدی که به این روش حمل‌ونقل جهانی کالا اشاره دارد را به دو دسته کلی تقسیم کرد، از جمله:

فوب مبدا

در صورتی که محموله مورد معامله در محل فروش و تحت‌عنوان فوب مبدا مشخص شده باشد، فروشنده به ثبت کامل فروش می‌پردازد؛ به این معنی که پس از خروج بار از محل فروش، تمام مسئولیت‌های مرتبط با بار برعهده خریدار کالا است. این شرایط، نشان می‌دهد که خریدار پس از خروج بار، مالک اصلی محموله به‌شمار می‌رود؛ بنابراین موظف است تمام هزینه‌های مرتبط با حمل‌ونقل کالا را پرداخت کند. لازم به ذکر است که در فوب مبدا، فروشنده هیچ مسئولیتی در زمینه خسارات وارده به محموله را نیز ندارد. به‌طور کلی در تعریف فوب مبدا باید گفت که پس از خروج محموله از انبار، خریدار مالک بار است و مسئولیت‌های مرتبط با کالاها همگی برعهده مالک آن خواهد بود. اصلی‌ترین مزایا و معایب فوب مبدا به شرح زیر است:

مزایای روش فوب مبدا:

• خریدار در زمینه مدیریت هزینه‌های حمل کار، اختیار کامل دارد.
• با انتقال ریسک از همان ابتدای معامله، شاهد کاهش مسئولیت‌های فروشنده هستیم.

معایب روش فوب مبدا:

• خریدار باید برای حمل کالا به‌سراغ شرکت‌هایی حمل‌ونقل فعال در محل فروشنده برود.
• احتمال ایجاد برخی هزینه‌های جانبی و غیرقابل پیش‌بینی برای خریدار وجود دارد.

فوب مقصد

در بررسی سوال انواع fob چیست، نوبت به فوب مقصد رسیده است که قواعد و دستورالعمل‌های مشخصی را ارائه می‌کند. در این روش، مسئولیت‌های فروشنده نسبت به خریدار بیشتر است؛ به این شکل که مسئولیت کالا از انبار فروش تا مکانی که برای انتقال بار تعیین شده است، برعهده فروشنده بوده و وظایف مرتبط با حمل‌ونقل کالا نیز با فروشنده است. به‌عبارت دیگر، در این نوع از قاعده فوب، قانون فروشنده را مالک محموله می‌داند و این مالکیت تا زمان تحویل بار به خریدار از آن فروشنده خواهد بود. پس از تحویل محموله، مالکیت به خریدار کالا منتقل شده و از این زمان به بعد، تمام هزینه‌ها و مسئولیت‌ها نیز برعهده خریدار است. برخی از اصلی‌ترین مزایا و معایبی که می‌توان برای فوب مقصد بیان کرد، عبارت است از:

مزایای روش فوب مقصد:

• از نگرانی خریدار نسبت به خسارت‌های احتمالی به‌طور قابل‌توجهی کم می‌شود.
• با مدیریت تمام فرآیندها توسط فروشنده کالا، شرایط انتقال محموله برای خریدار آسان‌تر می‌شود.

معایب روش فوب مقصد:

• ممکن است شاهد افزایش هزینه‌های مرتبط با حمل‌ونقل کالا برای فروشنده باشیم.
• مسئولیت فروشنده درصورت ایجاد مشکلات احتمالی در حمل کالا، بیشتر است.

قواعد معامله بر اساس fob

قواعد معامله fob چیست؟ آگاهی کامل از پاسخ این سوال برای تجربه مبادله کالای خریداری شده و حمل‌ونقل بی‌دردسر آن از طریق مسیر دریایی اهمیت ویژه‌ای دارد. وقتی معامله‌ای بر اساس قواعد fob بین فروشنده و خریدار تنظیم می‌شود، تمام مسئولیت‌های مرتبط با ریسک‌ها و هزینه‌ها تا زمان حمل کالا به بندر مشخص شده، بر دوش فروشنده است. پس از آنکه بارگیری کالاها در کشتی انجام شد، این مسئولیت‌ها به خریدار کالا منتقل می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر در ادامه مسیر حمل بار، نیاز به همکاری با شرکت‌های حمل‌ونقل و یا استفاده از دیگر روش‌های حمل کالا باشد، این وظیفه خریدار است که هماهنگی‌ها و هزینه‌ها را انجام دهد. این درحالی است که هزینه‌ها و مسئولیت بار تا پیش از بارگیری کالا و قرارگرفتن آن روی عرشه کشتی با فروشنده است.

به‌طور کلی، قواعد اصلی معامله با تکیه بر روش fob به این شکل است که فروشنده باید محموله را روی عرشه کشتی به خریدار تحویل دهد و پس از بارگیری کامل کالاها، مالک اصلی بار، خریدار خواهد بود.

تعهدات فروشنده در معامله به روش fob

در نگاهی دیگر در بررسی پاسخ سوال fob چیست، باید به تعهدات فروشنده در این روش از حمل‌ونقل بین‌المللی کالا بپردازیم. اصلی‌ترین تعهداتی که در معامله به روش فوب برعهده فروشنده است، شامل این موارد مهم و کلیدی می‌شود:

• فروشنده کالا باید تمام کالاهایی که لیست شده است و مشخصات و تعداد آن در قرارداد فروش درج شده را تهیه کند. همچنین موظف است مدارک و اسنادی که باید به آن‌ها ضمیمه شود را نیز آماده کند.
• فروشنده کالا باید تمامی مجوزها، پروانه‌ها، اسناد لازم و گواهینامه‌های امنیتی را که در اینکوترمز فوب تاکید شده است را دریافت کند. به‌عنوان مثال، وظیفه دریافت گواهی انجام تشریفات گمرکی با فروشنده کالا است.
• فروشنده باید کالاهای مورد معامله را به بندر مشخص شده و یا کشتی تعیین شده از سوی خریدار، تحویل دهد. او باید برای تحویل کالا به عرف و قوانین بندر و تاریخ توافق شده نیز توجه داشته باشد و آن‌ها را به‌درستی رعایت کند. لازم به ذکر است که در صورت عدم تعیین بندر از طرف خریدار در قرارداد، وظیفه انتخاب مناسب‌ترین بندر برای تحویل کالا برعهده فروشنده است.
• فروشنده متعهد شده است که تمام هزینه‌های بازرسی و بازبینی کالا را به مقامات ذی‌صلاح پرداخت کند. همچنین، هزینه‌های مرتبط با بسته‌بندی کالا نیز برعهده فروشنده است؛ به‌گونه‌ای که موظف است مناسب‌ترین بسته‌بندی را با درنظرگرفتن روش حمل‌ونقل دریایی انجام دهد. البته، ممکن است در قرارداد فوب، شیوه خاصی از بسته‌بندی از سوی خریدار تعیین شده باشد.
• فروشنده باید پس از انتقال بار به بندر و بارگیری محموله در عرشه کشتی، شرایط را به خریدار اطلاع دهد. همچنین باید مدارک و مستندات مرتبط با بارگیری و انتقال محموله را نیز برای خریدار ارسال کند.
• در صورت ایجاد خسارات و آسیب به کالاها تا این مرحله از حمل کالا، مسئولیت جبران خسارات و هزینه‌های مرتبط با آن با فروشنده خواهد بود.

تعهدات خریدار در معامله به روش fob

در معامله با تکیه بر قواعد فوب، برخی تعهدات به‌چشم می‌خورد که مسئولیت آن با خریدار کالا است. برای رسیدن به سوال اصلی‌ترین تعهدات خریدار در معاملات با روش fob چیست، بهتر است نگاهی به موارد زیر بیندازید:

• تمام هزینه‌های مرتبط با حمل کالا پس از اتمام بارگیری محموله در عرشه کشتی تا زمانی که به بندر مقصد برسد، با خریدار است.
• درست است که بیمه حمل کالا بر اساس قاعده fob الزامی نیست؛ اما در صورت تاکید بر بیمه حمل‌ونقل کالا، باید هزینه‌های آن توسط خریدار پرداخت شود.
• تمام هزینه‌هایی که با رسیدگی و بازرسی کالا در بندر مقصد در ارتباط است را باید خریدار بپردازد.
• پس از تخیله بار از کشتی، خریدار موظف است هزینه‌های نهایی کشتی یا همان حامل را به‌منظور تحویل بار به مقصد، پرداخت کند.
• اگر در زمان تخلیه بار و جابجایی آن به انبار مقصد، هزینه جانبی ایجاد شود، مسئولیت پرداخت آن بر دوش خریدار است.
• مسئول پرداخت هزینه‌های مربوط با مالیات‌ها، امور ترانزیتی، تاخیر، جریمه، خرابی و ترخیص کالا از گمرک دریایی، خریدار کالا است.

شرایط انجام بازرسی در fob

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، هزینه‌های بازرسی کالا در بندر مبدا، برعهده فروشنده است و خریدار در قبال پرداخت این هزینه‌ها، هیچ مسئولیتی ندارد. همچنین، هزینه‌هایی که باید برای بسته‌بندی کالا پرداخت شود، در زیرمجموعه وظایف فروشنده قرار دارد؛ این درحالی است که فروشنده در زمینه بسته‌بندی مناسب باید به نوع کالا و روش حمل دریایی نیز توجه داشته باشد.

شرایط و محل تحویل کالا در fob

در پاسخ به این سوال که قاعده fob چیست، باید به شرایطی که برای تحویل کالا درنظر گرفته شده است نیز توجه داشته باشید. همان‌طور که اشاره شد، فروشنده باید کالا را بر روی عرشه کشتی که توسط خریدار انتخاب شده و همچنین در نقطه بارگیری که از قبل تعیین شده است، به خریدار تحویل دهد. به‌عبارت دیگر، فروشنده موظف است شرایط تحویل کالا را بر اساس توافقات صورت گرفته، فراهم کند. همچنین، در قوانین اینکوترمز fob به این موضوع اشاره شده است که تحویل بار باید در بازه زمانی مورد توافق و تاریخ تعیین شده انجام شود. این درحالی است که فروشنده نمی‌توانید تحویل بار را در بندری غیر از بندر تعیین شده توسط خریدار تحویل دهد. در مقابل تمام مسئولیت‌های فروشنده کالا برای تحویل کالا، خریدار نیز موظف به دریافت به‌موقع کالا و به‌صورت هماهنگ با طرف دیگر معامله است. در قوانین فوب، مسئولیت‌های تحویل بار در دو حالت کلی زیر تعریف شده است:

• FOB Origin: این حالت نشان‌دهنده مسئولیت فروشنده کالا از زمانی است که کالا از محل تولید یا انبار خارج شده تا وقتی که در کشتی یا ناوگان به‌طور کامل بارگیری می‌شود.
• FOB Destination : این حالت نشان‌دهنده مسئولیت‌های فروشنده از زمانی است که کالا از کشتی و یا ناوگان تخلیه شده تا زمانی که به انبار یا مقصد موردنظر خریدار برسد.

تفاوت بین cif و fob چیست؟

حالا که با پاسخ سوال fob چیست، آشنا شدید، بهتر است نگاهی به تفاوت‌های اصلی دو اصطلاح پرکاربرد در حمل‌ونقل بین‌المللی کالا بیندازیم. Fob و cif دو اصطلاحی هستند که تفاوت اصلی آن‌ها در قواعدی است که به هزینه‌ها و مسئولیت‌های طرفین معاملات تجارت جهانی اشاره دارد. اصلی‌ترین تفاوت fob و cif به شرح زیر است:

تفاوت fob و cif از نظر مسئولیت حمل و نقل

در پاسخ به سوال fob چیست، به‌طور کامل به مسئولیت‌های مرتبط با حمل‌ونقل کالا اشاره شد. به این شکل که، فروشنده برای حمل کالا تا زمانی که به بندر مقصد برسد و یا در عرشه کشتی بندر مبدا بارگیری شود(طبق قرارداد) باید هزینه‌های مرتبط با حمل کالا و مسئولیت‌های مرتبط با آن را برعهده بگیرد. در اغلب قراردادهای مبتنی بر فوب، فروشنده تا زمان بارگیری کامل محموله در عرشه کشتی در بندر مبدا مسئولیت داشته و از آن زمان به بعد تمام مسئولیت‌های حمل کالا با خریدار خواهد بود.

در قاعده cif فروشنده مسئولیت حمل کالا را تا رسیدن به بندر مقصد برعهد دارد و همچنین باید تمام هزینه‌های کرایه حامل تا مقصد و بیمه کالا را نیز بپردازد. به‌طور کلی، در cif فروشنده دارای مسئولیت‌های بسیار بیشتری نسبت به قرارداد مبتنی بر فوب است؛ چراکه باید هزینه کامل حمل بار تا مقصد و بیمه آن را بپردازد.

تفاوت fob و cif از نظر مسئولیت بیمه

در روش حمل کالا بر اساس روش فوب، مسئولیت بیمه کالا و پرداخت هزینه‌های آن با خریدار است و فروشنده در برابر این هزینه مسئولیتی ندارد. این درحالی است که در حمل بین‌المللی کالا با روش cif، فروشنده این وظیفه را دارد که کالای مورد معامله را بیمه کرده و از هزینه‌های ناشی از خسارات احتمالی حمل‌ونقل جلوگیری کند.

تفاوت fob و cif از نظر نقاط انتقال مسئولیت

از دیگر فاکتورهایی که می‌توان با کمک آن به پاسخ سوال تفاوت cif و fob چیست، پرداخت، با نقاطی که انتقال مسئولیت بین طرفین معامله انجام می‌شود، در ارتباط است. در روش فوب، انتقال مالکیت به خریدار، ریسک و مسئولیت‌ها از زمانی که کالا در عرشه کشتی بارگیری شده و تحویل داده می‌شود، صورت می‌گیرد. در روش cif نیز انتقال مالکیت به خریدار از زمان تحویل محموله به کشتی انجام می‌شود؛ با این تفاوت که هزینه‌های بیمه و حمل کالا تا مقصد، همچنان برعهده فروشنده است.

علت ذکر نام یک مکان در کنار fob

به‌طور معمول، اصطلاح فوب با همراهی نام یک مکان شناخته می‌شود. به‌عبارت دیگر، در رسیدن به پاسخ سوال fob چیست، باید با علت اصلی نام مکانی که در کنار عبارت فوب به‌چشم می‌خورد نیز آشنا باشید. نام مکانی که fob را همراهی می‌کند، در واقع به مکانی اشاره دارد که قرار است انتقال مسئولیت در آنجا انجام شود. به‌عنوان مثال، fob نیویورک به این معنی است که فروشنده در این نقطه مسئولیت‌ها و مالکیت بار را به خریدار منتقل خواهد کرد. اگر در قرارداد fob به‌طور مثال اشاره شود که حمل بار از شانگهای به ایران، هزینه‌ها و مسئولیت حمل بار در بندر مبدا یا همان شانگهای تا روی عرشه کشتی با فروشنده بوده و بعد از تحویل، تمام مسئولیت‌ها به خریدار انتقال داده می‌شود.

شرایط بارنامه در fob

حالا که با جنبه‌های مختلفی از پاسخ سوال fob چیست، آشنا شدید، نوبت آن رسیده است که قاعده‌های این روش در شرایط بارنامهرا  نیز بدانید. مطابق با قاعده فوب، شرایط بارنامه طبق توافقات طرفین و دستورالعمل‌های ضروری fob تعیین می‌شود. به‌عنوان مثال، این قاعده مشخص کرده است که فروشنده در برابر قرارداد حمل، هیچ تعهداتی نسبت به خریدار ندارد؛ اما با درخواست خریدار می‌توان این مسئولیت را در قرارداد و شرایط بارنامه لحاظ کرد.

نحوه تقسیم ریسک و بیمه در fob

در قاعده fob، روش انتقال ریسک و مسئولیت هزینه‌های بیمه نیز مانند دیگر موضوعات مهم به‌روشنی مشخص شده است. انتقال ریسک از زمانی که کالا در بندر مبدا و در عرشه کشتی انتخاب شده توسط خریدار، بارگیری می‌شود و محموله مطابق قرارداد به خریدار کالا تحویل داده می‌شود، صورت می‌گیرد. به‌عبارت دیگر، در این زمان، مسئولیت‌های ریسک حمل‌ونقل کالا مانند تخلیه بار در بندر مقصد، جابجایی در گمرک و… با خریدار خواهد بود. این درحالی است که تا زمان تحویل کالا در عرشه کشتی و بارگیری صحیح آن، مسئولیت ریسک با فروشنده بوده است. به این شکل می‌توان گفت که مسئولیت‌های مرتبط با ریسک مانند آسیب، خرابی و گم شدن کالا بین طرفین معامله در تجارت جهانی، تقسیم می‌شود.

مطابق با قاعده fob پرداخت بیمه برای حمل کالا، ضروری نیست؛ اما چناچه خریدار بخواهد محموله را بیمه کند، باید مسئولیت پرداخت هزینه‌های آن را تقبل کند. به‌طور کلی، فروشنده کالا در هیچ شرایطی وظیفه بیمه محموله تحویل داده شده به خریدار را ندارد؛ اما موظف است اطلاعاتی درباره هزینه‌های بیمه کالا که از سوی شرکت کشتیرانی مبدا اعلام شده و احتمالات مربوط به ریسک حمل کالا را به خریدار ارائه کند.

نحوه اجرای تشریفات گمرکی در fob

در بررسی پاسخ سوال fob چیست، باید اطلاعاتی نیز درباره چگونگی اجرای تشریفات گمرکی مطابق با این روش حمل کالا در اختیار داشته باشید. در مواردی که امکان انجام تشریفات گمرکی مرتبط با صادرات کالا در کشور مبدا وجود داشته باشد، فروشنده موظف به انجام آن است. آن دسته از تشریفات گمرکی که مطابق با قواعد فوب باید توسط فروشنده کالا پیگیری و انجام شود، عبارت است از:

• دریافت پروانه صادرات
• بازرسی قبل از حمل
• گواهی ایمنی برای صادرات
• اعتبارسنجی‌های رسمی
• و…

در صورتی که امکان اجرای موارد ذکرشده توسط فروشنده و در کشور مبدا وجود داشته باشد، فروشنده کالا مسئولیت انجام آن را برعهده دارد. فروشنده همچنین می‌تواند تا با هزینه‌ها و مسئولیت خریدار در جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ریسک‌ها و هزینه‌ها و همچنین تهیه مدارک ضروری برای ترانزیت کالا به او کمک کند.

اصول عقد قرارداد در fob

اصول عقد قرارداد در روش fob چیست؟ آگاهی از پاسخ این سوال از اصلی‌ترین مواردی است که بر کیفیت تنظیم قرارداد حمل کالا در بستر تجارت جهانی تاثیرگذار است. در مقررات اینکوترمز fob، فروشنده برای عقد قرارداد حمل‌ونقل کالا هیچ مسئولیتی در برابر خریدار ندارد. به این معنی که در صورت درخواست خریدار، فروشنده موظف می‌شود تا اطلاعات کاملی درباره هزینه‌های بیمه، تقسیم ریسک و هزینه‌های حمل کالا را در اختیار مشتری خود قرار دهد. به‌طور کلی، عقد قرارداد در روش فوب به‌صورت توافقی و بر اساس عرف انجام می‌شود و در مفاد آن به موارد مهمی چون هزینه‌های خریدار و مسئولیت ریسک او پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است که در تمام قرارداهای fob، مسئول پرداخت هزینه‌های حمل کالا و مسئولیت ریسک تا زمان تحویل کالا به کشتی، با فروشنده خواهد بود. توجه داشته باشید که ضرورت عقد قرارداد فوب برای خریداران بیشتر از فروشندگان است؛ چراکه به آن‌ها در پشت‌سر گذاشتن آسان و بی‌دردسر فرآیندهای مختلف حمل‌ونقل کالا از مسیر دریایی کمک قابل‌توجهی می‌کند.

مزایا و معایب fob چیست؟

حالا که به‌طور کامل با پاسخ سوال fob چیست، آشنا شدید، بهتر است نگاهی به مزایا و معایب قاعده فوب هم برای خریداران و هم برای فروشندگان بیندازیم. اصلی‌ترین مزایای و معایب fob به شرح زیر است:

مزایای fob:

مزایای مهم حمل کالا با روش فوب برای فروشندگان کالا عبارت است از:

• فروشنده امکان مدیریت و پیگیری مراحل صادرات در محدوده محلی و دردسترس خود را دارد.
• بعد از تحویل کالا به خریدار(در بندر مبدا و روی عرشه کشتی)، فروشنده هیچ مسئولیت و وظیفه‌ای در قبال او ندارد.
• پس از انتقال مالکیت و مسئولیت به خریدار در محل تحویل کالا، فروشنده تعهداتی در قبال هزینه‌های حمل کالا و خطرات پیش‌رو ندارد.

در کنار بهره‌مندی فروشندگان از مزیت‌های حمل کالا با تکیه بر روش fob، این روش با برخی مزایا برای خریداران نیز همراه است، از جمله:

• امکان کنترل و مدیریت هزینه‌های حمل کالا برای خریداران فراهم شده است.
• نظارت خریدار بر فرآیندهای حمل‌ونقل کالا و مدیریت آسیب‌ها و ریسک‌ها بیشتر است.
• خریدار می‌تواند با هدف کاهش هزینه‌ها، شرکت حمل‌ونقلی مناسب با شرایط همکاری ایده‌آل را به اختیار خود انتخاب کند.
• امکان استفاده از بیمه‌های موردنظر خریدار در این روش وجود دارد؛ چراکه مسئولیت بیمه حمل کالا و هزینه‌های مرتبط با آن با خریدار است.

معایب fob:

• پتانسیل ثبت هزینه‌های حمل‌ونقل محلی برای فروشنده وجود دارد.
• امکان افزایش هزینه‌ها برای هر واحد بار وجود دارد.

سخن آخر

بیش از 80 درصد از حمل‌ونقل کالا در سطح بین‌المللی از مسیرهای دریایی صورت می‌گیرد و همین امر بر ضرورت وضع قوانین و قواعد بین‌المللی به‌منظور تسهیل تعامل میان خریداران و فروشندگان، تاکید دارد. به‌همین دلیل در این مطلب به بررسی پاسخ کامل سوال fob چیست، پرداختیم. قاعده fob با تعیین مسئولیت‌ها، هزینه‌های حمل کالا و نحوه تقسیم ریسک و دیگر موضوعاتی که در حمل کالا از مسیر دریایی اهمیت دارد، عقد قرارداد برای تجارت جهانی را آسان و قاعده‌مند کرده است. در صورتی که قصد حمل‌ونقل کالا از مسیر دریایی را دارید و بر قواعد و مقررات اینکوترمز fob اشراف ندارید، می‌توانید با مراجعه به سامانه دریچه تجارت اطلاعات کاملی درباره نحوه عقد قرارداد موفق و محکم در زمینه حمل‌ونقل دریایی کالا کسب کنید.

 

سوالات متداول

fob چیست؟

به تمام هزینه‌ها و فرآیندهای حمل کالاها از مبدا بارگیری تا محل اصلی که حمل بار صورت گرفته است، فوب می‌گویند.

مسئولیت بیمه در دو قاعده مهم اینکوترمز fob و cif چگونه است؟

در حمل کالا با روش فوب، مسئولیت بیمه کالا و پرداخت هزینه‌های آن با خریدار است؛ این درحالی است که در حمل بین‌المللی کالا با روش cif، فروشنده این وظیفه را برعهده دارد.

نحوه تقسیم ریسک در قاعده fob چگونه است؟

مطابق با قاعده فوب، تا زمان تحویل کالا در عرشه کشتی و بارگیری صحیح آن، مسئولیت ریسک با فروشنده است؛ اما از زمانی که کالا در بندر مبدا و در عرشه کشتی انتخاب شده توسط خریدار، بارگیری می‌شود و محموله مطابق قرارداد به خریدار کالا تحویل داده می‌شود، مسئولیت ریسک به خریدار منتقل خواهد شد.

اجرای تشریفات گمرکی در قاعده fob با کیست؟

در صورتی که امکان انجام تشریفات گمرکی مرتبط با صادرات کالا در کشور مبدا وجود داشته باشد، فروشنده موظف به انجام آن است.

هزینه‌های بازرسی در حمل‌ونقل کالا در روش fob برعهده چه کسی است؟

هزینه‌های بازرسی کالا در بندر مبدا، برعهده فروشنده است و خریدار در قبال پرداخت این هزینه‌ها، هیچ مسئولیتی ندارد.