اینکوترمز CIF چیست؟ کاربرد ها، مزایا و معایب و تقسیم مسئولیت

اینکوترمز cif از اصلاحاتی است که در تجارت بین‌الملل با کاربرد گسترده‌ای همراه است؛ چراکه با قواعد متعدد به تسهیل روند حمل‌ونقل کالا کمک می‌کند. با پیشرفت روزافزون مبادلات جهانی و نیاز به حمل‌ونقل کالا از بسترهای مختلف ارتباطی، لزوم تدوین قواعدی که به شفاف‌سازی مسئولیت‌ها می‌پردازد، دوچندان شده است. در این میان، قاعده cif از رایج‌ترین دستورالعمل‌ها در اینکوترمز محسوب می‌شود که مقررات مشخصی در زمینه حمل‌ونقل کالا ارائه می‌کند. برای آشنایی کامل با وظایف طرفین معاملات تجاری، نحوه تقسیم مسئولیت‌ها و هزینه‌ها و همچنین اصول کلیدی در تنظیم قرارداد cif با ادامه مطلب همراه شوید.

شرایط استفاده از اینکوترمز cif

شرایط اینکوترمز cif به‌گونه‌ای است که مجموعه کاملی از شرایط و قواعد را در اختیار طرفین معاملات تجارت جهانی قرار می‌دهد تا با تکیه بر این مقررات از مسئولیت‌های خود آگاه شوند. به‌عبارت دیگر، طبق قاعده cif، تمام مسئولیت‌های خریداران کالا و فروشندگان کالای صادراتی و هزینه‌ها و ریسک‌هایی که باید تا رسیدن کالا به مقصد نهایی تقبل کنند، مشخص شده است. این شرایط، در تعیین وظایف و جلوگیری از اختلاط مسئولیت‌ها و ابهامات و در نهایت تاخیر در حمل و ارسال کالا، نقش کلیدی و تاثیرگذاری ایفا می‌کند. به‌طور کلی، از قاعده cif برای تحویل محموله در عرشه کشتی و با روش حمل‌ونقل دریایی استفاده می‌شود؛ به‌همین دلیل باید پیش از انعقاد قرارداد با تکیه بر اینکوترمز CIF درباره تناسب آن با روش حمل‌ونقل مدنظرتان، تحقیق و بررسی انجام دهید.

وظایف فروشنده در cif چیست؟

در اینکوترمز cif به‌طور مشخص به بررسی وظایفی که فروشنده در قبال خریدار کالای صادراتی عهده‌دار است، پرداخته شده است. این مسئولیت‌ها شامل انجام اقدامات لازم، پرداخت برخی هزینه‌های حمل کالا و برعهده گرفتن ریسک خطرات احتمالی به محموله تا نقطه تعیین شده است. مسئولیت‌هایی که فروشندگان در قواعد cif برعهده دارند، به این شرح است:

• دریافت مجوز صادرات کالا: برای اینکه فروشنده بتواند فرآیندهای ارسال کالای صادراتی به مقصدی که خریدار تعیین کرده است را انجام دهد، باید برای تهیه مجوز صادرات اقدام کند.
• انجام بازرسی بار: پیش از بارگیری محموله روی عرشه کشتی، فروشنده باید جواز بازرسی محصول را ارائه کند. این سند مهم در واقع به ثبت اطمینان از سلامت و کیفیت محصول و اطلاعاتی درباره جزئیات اصلی آن، می‌پردازد.
• بسته‌بندی کالا و پرداخت هزینه‌های آن: در اینکوترمز cif باید کالایی که به خریدار داده می‌شود با بسته‌بندی مناسب باشد. در این میان، این فروشنده است که باید با درنظرگرفتن نوع کالا و روش حمل دریایی محموله، عالی‌ترین بسته‌بندی را انتخاب کرده تا از ایجاد خسارت به بار جلوگیری کند.
• حمل بار تا بندر: ارسال محموله به بندر از وظایف اصلی فروشنده محسوب می‌شود که باید هماهنگی‌ها و هزینه‌های آن را تقبل کند. به‌عبارت دیگر، حمل‌ونقل داخلی محموله برای ارسال آن به بندر از مسئولیت‌های فروشنده تعریف شده است.
• بارگیری محموله در کشتی: برای بارگیری کالا تا روی کشتی به تجهیزات و نیروی انسانی نیاز است که فروشنده باید پیگیری‌های لازم و هزینه‌های ضروری برای این اقدام مهم را انجام دهد.
• ترخیص کالای صادراتی: در قاعده cif، تمام اقدامات و هزینه‌هایی که باید برای ترخیص کالا از گمرک مبدا انجام شود، با فروشنده است؛ چراکه فروشنده باید کالا را از هر نظر برای تحویل به خریدار آماده کند.
• مسئولیت ریسک کالا: تا پیش از تحویل بار به خریدار، مسئول ریسک‌هایی مانند آسیب یا کم شدن تعداد بسته‌بندی‌ها، فروشنده است. برای این منظور برخی از فروشندگان، محموله صادراتی را تا زمان تحویل بیمه می‌کنند؛ درغیر این صورت باید بدون استفاده از پوشش بیمه‌ای، هزینه جبران خسارت را پرداخت کنند.

وظایف خریدار در cif چیست؟

در اینکوترمز cif، خریداران نیز برخی مسئولیت‌ها را برعهده دارند که بیشتر وظایف آن‌ها با مراحل بعد از تحویل کالا در ارتباط است. اصلی‌ترین مسئولیت‌هایی که در قاعده cif به خریداران واگذار شده است، شامل این موارد کلیدی است:

• تحویل کالا: خریدار باید طبق توافقات درج شده در قرارداد، در مکان و زمان تعیین شده برای تحویل بار حضور داشته باشد.
• مسئولیت ریسک: در قاعده cif، درست پس از تحویل بار توسط خریدار، مسئولیت ریسک و خطرات احتمالی نیز به او منتقل خواهد شد. به این معنی، پس از آنکه خریدار کالا را به‌طور کامل و بدون آسیب تحویل گرفت، از آن زمان به بعد مسئول ریسک‌ها و خطرات است و باید راهکارهای ایمن را برای جلوگیری از آسیب بار عملی کند؛ درغیر این صورت باید هزینه جبران آسیب را بپردازد.
• تخلیه محموله در بندر مقصد: پس از رسیدن محموله به بندر مقصد، خریدار باید هماهنگی نیروی کار و تجهیزات و همچنین پرداخت هزینه‌ها را برای تخلیه بار انجام دهد.
• ترخیص کالا در مقصد: تمام اقدامات و هزینه‌هایی که باید برای ترخیص کالا از گمرک مقصد انجام شود در زیرمجموعه مسئولیت‌های خریدار است. هزینه‌هایی مانند عوارض، مالیات واردات و دیگر پرداختی‌ها با خریدار است.
• حمل داخلی کالا: هزینه‌هایی که برای حمل کالا تا مقصد نهایی(مانند انبار) نیاز است، برعهده خریدار است.

نحوه تقسیم هزینه در cif

از دیگر موضوعاتی که در اینکوترمز cif به‌طور دقیق به آن پرداخته شده است، تقسیم هزینه‌های حمل کالا است. در قاعده cif تمام هزینه‌هایی که برای حمل کالا تا مقصد لازم است را باید فروشندگان کالای صادراتی برعهده بگیرند. به‌عبارت دیگر، تا زمانی که کالا به بندر کشور مقصد برسد، هزینه‌های حمل محموله را باید فروشنده پرداخت کند. پس از آنکه کالا در بندر مقصد به خریدار تحویل داده شد، دیگر هزینه‌های پیش‌رو مانند ترخیص کالا و همچنین هزینه‌های حمل داخلی کالا با خریدار است. لازم به ذکر است که فروشنده درکنار هزینه‌های حمل، باید هزینه‌هایی چون ترخیص کالا از گمرک صادرات، بیمه و بارگیری در بندر مبدا را نیز بپردازد.

نحوه تقسیم ریسک و بیمه در cif چگونه است؟

همان‌طور که در بررسی مسئولیت‌های طرفین معاملات تجاری اشاره شد، فروشنده تا زمان تحویل کالا باید عهده‌دار مسئولیت ریسک باشد؛ مگر آنکه در قرارداد cif برای انتقال ریسک زمان خاصی توافق شده باشد. همزمان با تحویل محموله به خریدار در بندر مقصد، ریسک و خطرات آن نیز به او انتقال داده می‌شود.

در اینکوترمز cif، از آنجایی که فروشنده مسئول حمل کالا تا بندر مقصد است، وظیفه بیمه را نیز در صورت درخواست خریدار برعهده دارد. در قاعده cif برخلاف دیگر قواعد اینکوترمز، خریدار مسئولیتی برای پیگیری و هزینه‌های استفاده از پوشش بیمه‌ای ندارد؛ اما در صورت نیاز باید اطلاعات ضروری را برای بهره‌مندی از بیمه اضافی در اختیار فروشنده قرار دهد.

قوانین حمل و نقل کالا در cif چیست؟

در اینکوترمز cif، این فروشنده است که باید تمام اقدامات لازم برای حمل کالا تا بندر مقصد موردنظر خریدار را انجام دهد و مسئولیت‌ها و هزینه‌های مرتبط با آن را نیز بپذیرد. همچنین از قاعده cif اغلب برای حمل دریایی کالا استفاده می‌شود؛ چراکه قواعد و دستورالعمل‌های آن برای این روش حمل کالا مناسب‌تر است. خریدار نیز مطابق با قوانین حمل‌ونقل کالا با تکیه بر روش cif باید از زمان تحویل محموله در بندر مقصد، مسئولیت انجام دیگر اقدامات حمل کالا تا رسیدن به انبار و یا مقصد نهایی را تقبل کند.

شرایط و محل تحویل کالا در cif چیست؟

از آنجایی که از قاعده CIF برای قراردادهای حمل کالا از طریق مسیر دریایی استفاده می‌شود، محل تحویل کالا نیز اغلب بندر کشور مقصد است. طبق اینکوترمز cif، فروشنده با مسئولیت‌های زیادی به‌منظور تحویل کالای صادراتی روبه‌رو است؛ این درحالی است که نقطه تحویل کالا را خریدار و بر اساس شرایط خود تعیین می‌کند. فروشنده موظف است که محموله خریداری شده توسط مشتری را تا بندر مقصد که همان محل تحویل کالا محسوب می‌شود را ارسال کرده و هزینه‌ها و ریسک‌های آن را نیز مدیریت کند. درست پس از تحویل کالا، مطابق با قاعده cif مسئولیت‌ها نیز به خریدار تحویل داده می‌شود. توصیه می‌شود حتما در قرارداد cif، مکان دقیق و واضحی را به‌منظور تحویل کالا درنظر بگیرید تا از ابهامات و اختلاط وظایف جلوگیری کنید.

تشریفات گمرکی در  cif چگونه است؟

در قاعده cif، فروشنده باید تشریفات گمرکی و هزینه‌های مرتبط با آن را به‌منظور ترخیص کالای صادراتی برعهده بگیرید؛ این اقدامات شامل پیگیری مراحل گمرک، پرداخت هزینه عوارض و مالیات صادراتی و همچنین تهیه مستندات ضروری است. در مقابل، اقدامات و هزینه‌هایی که برای تشریفات گمرکی به‌منظور ترخیص کالای وارداتی نیاز است را باید خریدار عهده‌دار شود. لازم به ذکر است که طرفین معامله می‌توانند برای انجام سریع‌تر و بهتر تشریفات گمرگی به یکدیگر کمک کنند؛ اما در نهایت مسئولیت‌ها مشخص شده و لازم‌الاجرا هستند.

شرایط بارنامه در  cif چیست؟

بارنامه در واقع نوعی سند مهم برای حمل‌ونقل کالا به‌شمار می‌رود که مسئولیت تهیه آن با فروشنده است. در بارنامه باید تاریخ معتبر و دیگر اطلاعات مهم مانند مشخصات کالا، محل تحویل کالا، مشخصات اصلی طرفین و همچنین حامل خریدار به‌روشنی ذکر شود. با بارنامه معتبر امکان انتقال فروش و یا مالکیت محموله در مسیر حمل‌ونقل آن فراهم خواهد شد. در این میان، خریدار باید طبق شرایط توافق‌شده، سند بارنامه را برای طی کردن دیگر مراحل حمل و ترخیص کالا از فروشنده دریافت کند.

شرایط انجام بازرسی در  cif

در اینکوترمز cif، فروشنده باید درکنار بسته‌بندی مناسب کالا و شماره‌گذاری دقیق هر بسته، مراحل انجام بازرسی را نیز انجام دهد. در بازرسی کالا، محموله را از نظر تعداد، کیفیت، اندازه‌گیری، وزن، تعداد بسته‌ها و دیگر فاکتورهای مهم ارزیابی و بررسی می‌کنند و در نهایت مدرکی مبتنی بر تائید بازرسی به فروشنده تحویل می‌دهند. در این قاعده بین‌المللی، هیچ وظیفه‌ای برای بازرسی کالا بردوش خریدار گذاشته نشده است؛ اما باید سند آن در اختیار خریدار نیز قرار گیرد.

اصول تنظیم قرارداد  cif

از اینکوترمز cif در قراردادهای بین‌المللی و تجاری استفاده گسترده‌ای می‌شود؛ بنابراین مهم است که با اصول تنظیم قرارداد مطابق با این قاعده آشنا باشید. در قاعده CIF مسئولیت تنظیم قرارداد و هزینه‌های مرتبط با آن در وظایف فروشندگان تعریف شده است. همچنین، حمل کالا باید در مسیرهای پرتردد و متداول که امکان عبور کشتی از آن وجود دارد، انجام شود. در این قاعده، فروشندگان تمام مسئولیت‌هایی که در دیگر قواعد اینکوترمز به‌چشم می‌خورد را دارند و درکنار آن باید مسئولیت بیمه کالا، هزینه‌های آن و تحویل کالا تا بندر مقصد را نیز برعهده بگیرند.

مدارک مورد نیاز برای فروشنده و خریدار در  cif

همان‌طور که در تعریف مسئولیت‌ها در قاعده CIF اشاره شد، برای انجام فرآیندهای حمل کالا به تهیه برخی اسناد مهم و مستندات دقیق نیاز است که در صورت سهل‌انگاری در آماده‌سازی آن‌ها باید در انتظار تاخیر در حمل کالا باشید. به‌طور کلی، در اینکوترمز CIF تاکید زیادی بر تعامل موثر و همکاری اصولی بین فروشندگان و خریداران شده است؛ در این میان تهیه و ارسال مدارک ضروری از اصلی‌ترین وجوه همکاری موفقیت‌آمیز در تجارت جهانی است. درست است که مسئول دریافت مدارکی چون بارنامه، سند بازرسی، بیمه‌نامه، ترخیص کالای صادراتی، اسناد حمل و… مطابق با قاعده CIF فروشنده درنظر گرفته شده است؛ اما تمام این مدارک برای حمل کالا تا مقصد نهایی باید در اختیار خریدار نیز قرار گیرد.

مزایا و معایب اینکوترمز  cif

قاعده اینکوترمز cif هم برای فروشندگان و هم خریداران مسئولیت‌هایی درنظر گرفته است که می‌توان هریک از آن‌ها را مزیت یا محدودیت به‌شمار آورد. به‌همین دلیل بهتر است با مزیت‌ها و معایب اینکوترمز CIF نیز درکنار دیگر موضوعات کلیدی آشنا باشید، مانند:

مزیت‌های قاعده cif برای خریداران:

• تمام هزینه‌هایی که باید برای حمل کالا تا بندر مقصد پرداخت شود، با فروشنده است.
• فروشنده باید کالاها را تا زمان رسیدن به بندر مقصد بیمه کند.
• در زمینه مسئولیت‌های لجستیک، خریدار فقط برای تخلیه محموله در بندر مقصد و پیگیری تشریفات گمرک محلی وظایفی برعهده دارد.
• قاعده cif به‌ویژه برای خریدارانی که بر پیچیدگی‌ها و فرآیندهای حمل‌ونقل بین‌المللی تسلط کافی ندارند، بسیار مناسب است؛ چراکه در این قاعده اکثر مسئولیت‌ها برای فروشندگان تعریف شده است.

مزیت‌های قاعده cif برای فروشندگان:

• امکان بهره‌مندی از قاعده cif به‌منظور ارائه ارزش افزوده به مشتریان در اختیار فروشندگان قرار گرفته است.
• امکان ساده‌سازی فرآیندهای حمل کالا و مسئولیت‌های لجستیک برای خریداران وجود دارد و فروشندگان می‌توانند از این فرصت به‌منظور تقویت معاملات تجاری خود استفاده کنند.
• فروشنده در این قاعده اینکوترمز کنترل همه‌جانبه‌ای بر مراحل صادرات دارد؛ به این شکل می‌تواند از تحویل سلامت و ایمن محموله تا مقصد مطمئن شود.

معایب قاعده cif برای خریداران:

• از آنجایی که برخی هزینه‌های اضافی از مسئولیت‌های فروشنده در قبال بیمه و ارسال بار ممکن است در افزایش هزینه‌های خریداران تاثیر داشته باشد، امکان کنترل و بهینه‌سازی هزینه‌ها از خریداران سلب می‌شود.
• در اغلب موارد، این فروشندگان هستند که درباره روش حمل و مسیر ارسال محموله تصمیم‌گیری می‌کنند. به‌همین دلیل ممکن است برای کاهش هزینه‌ها، شرکت حمل کننده را با رتبه پائین‌تر و ارسال کندتر کالا انتخاب کنند.
• پوشش بیمه درنظر گرفته شده از سوی فروشندگان اغلب حداقل خسارات را دربرمی‌گیرد؛ این امر در افزایش نگرانی خریداران نقش دارد.
• مسئولیت ریسک از زمان بارگیری محموله در کشتی تا ارسال آن به بندر مقصد با خریدار است.

معایب قاعده cif برای فروشندگان:

• بار مالی فروشندگان با پرداخت هزینه‌هایی چون بیمه و حمل کالا تا مقصد، افزایش می‌یابد؛ این امر ممکن است در کاهش حاشیه سود آن‌ها نقش کلیدی داشته باشد.
• از آنجایی که فروشندگان مسئول بیمه کالا در قاعده cif هستند و این بیمه برای جبران خسارات زیاد ناکافی محسوب می‌شود، فروشندگان به‌طور چشم‌گیری در پیگیری مسئولیت‌های زیاد خود درگیر می‌شوند.
• فروشندگان در بخشی از مسئولیت‌های خود با با برخی نهادهای ثالث همکاری کنند. این نهادها اغلب شامل شرکت‌های حمل، شرکت‌های بیمه و واسطه‌های حمل کالا هستند که تشخیص مطمئن بودن آن‌ها در ارائه خدمات باکیفیت، کار نسبتا وقت‌گیر و دشواری است.
• وظیفه تهیه مدارک جامع و مهم مانند بیمه‌نامه، سند بازرسی، بارنامه، اسناد حمل و… برعهده فروشندگان کالای صادراتی است؛ این درحالی که مسئولیت تحویل برخی اسناد به خریدار نیز باید توسط آن‌ها پذیرفته شود.

نکات مهم در اینکوترمز  cif

حالا که به‌طور کامل با اینکوترمز cif و دستورالعمل‌های مهم آن آشنا شدید، بهتر است برخی نکات کلیدی را به‌منظور تنظیم قراردادهای محکم و مطمئن با تکیه بر روش cif بدانید و معاملات تجاری موفقیت‌آمیزی را تجربه کنید:

• به‌عنوان خریدار مطمئن شوید که بیمه خریداری شده توسط فروشنده با نیازها و ارزش محموله صادراتی همخوانی داشته باشد. به‌عبارت دیگر، اگر ارزش کالا خیلی بیشتر از تعهدات بیمه برای جبران خسارات احتمالی است، باید از فروشنده بخواهید که بیمه‌ای با پوشش‌های بیش از استاندارد رایج درنظر بگیرید. لازم به ذکر است که باید درباره این موضوع تا پیش از ارسال کالا با فروشنده به توافق برسید.
• هنگام تنظیم قرارداد مبتنی بر اینکوترمز cif حتما تمام جزئیات و توافقات را به‌صورت دقیق در قرارداد ذکر کنید. این نکته به‌ویژه برای موضوعاتی چون تعیین مسئولیت‌ها، پرداخت هزینه‌ها، محل و زمان تحویل کالا و نقطه انتقال ریسک اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.
• در صورت توافق درباره نقطه انتقال ریسک، حتما آن را در قرارداد قید کنید؛ درغیر این صورت باید نقطه تحویل کالا را به‌عنوان زمان انتقال مسئولیت ریسک درنظر بگیرید.
• در صورتی که روش حمل کالا را از مسیری غیر از مسیر دریایی انتخاب کرده‌اید، بهتر است به‌سراغ دیگر قواعد اینکوترمز بروید.

سخن پایانی

اینکوترمز CIF در دسته متداول‌ترین قواعد بین‌المللی به‌منظور حمل‌ونقل کالا قرار دارد که به شفاف‌سازی مسئولیت‌های طرفین معاملات در بستر تجارت جهانی پرداخته است. طبق قاعده CIF، فروشندگان مسئولیت‌های نسبتا بیشتری در قبال مشتریان خود دارند؛ چراکه باید حمل کالا تا مقصد، هزینه‌ها و مسئولیت‎های آن را برعهده بگیرند. به‌همین دلیل، اینکوترمز cif به‌ویژه به خریدارانی که نسبت به مقررات بین‌المللی حمل کالا تسلط و شناخت کافی ندارند، عالی‌ترین گزینه است. در صورتی که در کنار اطلاعات ذکرشده در این مطلب، به راهنمایی تخصصی‌تر و همراهی کارشناسان باتجربه به‌منظور انعقاد قراردادهای مطمئن برای حمل بین‌المللی کالا نیاز دارید، توصیه می‌شود به سامانه دریچه تجارت مراجعه کنید.

سوالات متداول

در اینکوترمز cif هزینه حمل کالا تا بندر مقصد با چه کسی است؟

در قاعده cif، تمام هزینه‌هایی که باید برای حمل کالا تا بندر مقصد پرداخت شود، با فروشنده است.

در قاعده CIF چه کسی باید هزینه‌های بیمه را پرداخت کند؟

فروشنده مسئولیت حمل کالا تا بندر مقصد و استفاده از پوشش بیمه برای محموله صادراتی را برعهده دارد.

مقررات حمل‌ونقل در قاعده CIF چگونه است؟

فروشنده باید تمام اقدامات لازم برای حمل کالا تا بندر مقصد موردنظر خریدار را انجام دهد و مسئولیت‌ها و هزینه‌های مرتبط با آن را نیز بپذیرد؛ خریدار نیز باید از زمان تحویل محموله در بندر مقصد، مسئولیت انجام دیگر اقدامات حمل کالا تا رسیدن به انبار و یا مقصد نهایی را تقبل کند.

در قاعده CIF چه کسی باید انجام مقدمات و پرداخت هزینه‌های تنظیم قرارداد را برعهده بگیرید؟

در قاعده CIF مسئولیت تنظیم قرارداد و هزینه‌های مرتبط با آن در وظایف فروشندگان تعریف شده است.

مسئول پیگیری تشریفات گمرک وارداتی در قاعده CIF، چه کسی است؟

اقدامات و هزینه‌هایی که برای تشریفات گمرکی به‌منظور ترخیص کالای وارداتی نیاز است را باید خریدار عهده‌دار شود.