بازار بورس چیست؟ سرمایه گذاری، مفاهیم و عوامل تاثیرگذار

بازار بورس چیست؟ اگر شما نیز به دنبال پاسخ این سوال هستید، این مقاله را از دست ندهید. بازار سهام یا بورس محیطی سازمان‌یافته است که امکان معامله سهام، اوراق بهادار و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کند. این بازار فرصتی ارزشمند برای تأمین مالی شرکت‌ها و جذب سرمایه به شمار می‌رود و حتی در حوزه‌هایی مانند خرید کالا و انرژی نیز کارایی دارد.

با وجود جذابیت‌های فراوان بورس، ورود به آن بدون دانش کافی می‌تواند با ریسک همراه باشد. به همین دلیل، پیش از شروع فعالیت در این بازار، آشنایی با مفاهیم پایه و طرح پرسش‌های ابتدایی ضروری است تا مسیر سرمایه‌گذاری شفاف‌تر و روشن‌تر گردد. در این مقاله از سامانه دریچه تجارت قصد داریم به مهم‌ترین جنبه‌های این بازار بپردازیم و شما را با انواع مختلف این بازار آشنا سازیم.

بازار بورس چیست؟

اغلب افراد می‌دانند که ورود به بورس بدون دانش و آموزش کافی، امکان‌پذیر نیست. اما پیش از یادگیری مهارت‌های لازم، بهتر است ابتدا مفهوم بورس را به ‌درستی بشناسیم. پس بیایید بررسی کنیم که بازار بورس چیست.

بورس که در فارسی معادل «بهابازار» نیز به کار می‌رود، بازاری منظم و ساختارمند است که افراد در آن می‌توانند به شیوه‌های مختلف دارایی‌های خود را مبادله کنند. این دارایی‌ها می‌توانند مالی، فیزیکی، کاغذی یا واقعی باشند.

به بیان ساده‌تر، بورس محلی است که در آن فرآیند قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا، اوراق بهادار، قراردادهای آتی و سایر ابزارهای مالی صورت می‌گیرد. در حقیقت، این بازار پلی میان خریداران و فروشندگان است تا بتوانند دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق مشارکت، زمین و سایر سرمایه‌ها را معامله کنند.

مفاهیم مهم در بازار بورس چیست؟

بازارهای مالی، محیطی پویا و رو به رشد هستند که بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت فراهم می‌کنند. ورود موفق به این بازارها نیازمند درک اولیه از مفاهیم پایه‌ای است؛ چرا که آشنایی با این اصطلاحات مسیر فعالیت سرمایه‌گذاران را شفاف‌تر و تصمیم‌گیری را آگاهانه‌تر می‌سازد.

1. شاخص کل بورس (TEDPIX):

شاخص کل یکی از مهم‌ترین معیارهایی است که وضعیت کلی بازار بورس را نشان می‌دهد. این شاخص در واقع بازدهی و روند عمومی بازار سرمایه را از گذشته تا زمان حال ترسیم می‌کند. به‌ طور مثال، وقتی می‌شنویم شاخص کل امروز هفت هزار واحد رشد کرده یا به همان میزان کاهش یافته است، به معنای تغییر در ارزش مجموع سهام شرکت‌های بورسی است. شاخص کل که با نام اختصاری TEDPIX شناخته می‌شود، مخفف عبارت Tehran Exchange Dividend Price Index است. بررسی لحظه‌ای آن از طریق وب‌سایت رسمی بورس تهران امکان‌پذیر است.

نکته مهم در محاسبه شاخص کل این است که وزن شرکت‌ها بر اساس اندازه و تعداد سهامشان لحاظ می‌شود. به این ترتیب، هرچقدر ارزش بازار و میزان سهام یک شرکت بالاتر باشد، تأثیر بیشتری بر تغییرات شاخص کل خواهد داشت.

2. عرضه اولیه (IPO):

یکی از اصطلاحات پرکاربرد در بازار سرمایه، عرضه اولیه یا همان Initial Public Offering است. این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که یک شرکت برای اولین بار تصمیم می‌گیرد بخشی از سهام خود را در بورس به صورت عمومی عرضه کند. این شرکت می‌تواند تازه‌تأسیس و نوپا باشد یا حتی شرکتی باسابقه و قدیمی که پس از سال‌ها فعالیت، ورود به بازار سرمایه را انتخاب کرده است.

برای اینکه یک بنگاه اقتصادی بتواند سهام خود را در بورس عرضه کند، باید شرایط و الزامات خاصی را رعایت کند؛ از جمله شفافیت در صورت‌های مالی و پایبندی به استانداردهای گزارشگری. عرضه اولیه از جذاب‌ترین موقعیت‌های سرمایه‌گذاری در بورس محسوب می‌شود، چراکه معمولاً بازدهی مناسبی را به همراه دارد.

3. سود هر سهم (EPS):

یکی از پرکاربردترین مفاهیم در تحلیل بازار بورس، سود هر سهم یا همان Earnings Per Share – EPS است. این شاخص نشان می‌دهد که چه مقدار از سود خالص شرکت به هر سهم اختصاص پیدا می‌کند. برای محاسبه آن کافی است سود خالص پس از کسر مالیات بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم شود.

EPS به دو دسته تقسیم می‌شود:

• EPS تحقق‌یافته: سودی است که شرکت در پایان یک دوره مالی واقعاً به دست می‌آورد.
• EPS پیش‌بینی‌شده: سودی است که شرکت با توجه به برنامه‌ها و برآوردهای خود برای سال مالی آینده اعلام می‌کند.
• تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال

دو رویکرد اصلی برای بررسی و ارزیابی سهام در بازار سرمایه وجود دارد: تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال.

در تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis) تمرکز اصلی بر یافتن ارزش ذاتی سهم است. در این روش، عوامل مختلفی همچون وضعیت کلی اقتصاد، شرایط صنعت، صورت‌های مالی شرکت، سطح سودآوری و حتی مدیریت آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. سرمایه‌گذاران بنیادی بر اساس این اطلاعات تصمیم می‌گیرند که آیا قیمت فعلی سهم کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی آن است و سپس اقدام به خرید یا فروش می‌کنند.

در مقابل، تحلیل تکنیکال (Technical Analysis) بر رفتار گذشته قیمت و حجم معاملات تکیه دارد. تحلیلگران تکنیکال معتقدند که تمامی اطلاعات و انتظارات در قیمت سهم منعکس شده است و با شناسایی الگوها و روندهای قیمتی می‌توان آینده حرکت سهم را پیش‌بینی کرد. به بیان دیگر، اگر تحلیل بنیادی بیشتر به چیستی ارزش سهم می‌پردازد، تحلیل تکنیکال روی چگونگی تغییرات قیمت تمرکز دارد.

4. حمایت (Support):

در تحلیل تکنیکال بازار بورس، حمایت به محدوده‌ای از قیمت گفته می‌شود که انتظار می‌رود تقاضای خرید در آن افزایش یابد و مانع افت بیشتر قیمت شود. به بیان ساده، وقتی قیمت یک سهم به سطح حمایتی خود نزدیک می‌شود، خریداران علاقه بیشتری به ورود نشان می‌دهند و در مقابل، فروشندگان تمایل کمتری به عرضه سهم دارند. همین موضوع باعث می‌شود فشار خرید بر فروش غلبه کرده و احتمال بازگشت قیمت به سمت بالا افزایش یابد.

5. دارایی تحت مدیریت (AUM):

در دنیای سرمایه‌گذاری، هر شرکت یا نهادی که پول دیگران را مدیریت می‌کند، معمولاً ارزش کل دارایی‌هایی که تحت نظارتش قرار دارد را اندازه‌گیری می‌کند. به این مجموع، دارایی تحت مدیریت یا AUM گفته می‌شود. این معیار نشان می‌دهد یک شرکت تا چه حد توانایی اداره سرمایه‌ها را دارد و چقدر در بازار جایگاه دارد. میزان دارایی تحت مدیریت اهمیت بالایی دارد، زیرا معمولاً درآمد شرکت‌های مالی بر اساس همین مقدار محاسبه می‌شود؛ هرچه سرمایه بیشتری مدیریت کنند، کارمزد و درآمد بیشتری دریافت می‌کنند.

6. دامنه نوسان:

در بازار بورس، قیمت سهام می‌تواند روزانه تغییرات زیادی داشته باشد. برای جلوگیری از نوسانات شدید و بی‌ثباتی بازار، قانونی به نام دامنه نوسان وجود دارد. این قانون محدوده‌ای را تعیین می‌کند که قیمت سهم در طول یک روز نمی‌تواند از آن فراتر برود. به کمک این محدودیت، بازار آرام‌تر می‌شود و سرمایه‌گذاران فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری منطقی پیدا می‌کنند. به عبارت دیگر، دامنه نوسان ابزاری است برای محافظت از معامله‌گران در برابر تغییرات ناگهانی قیمت و کاهش ریسک هیجانی.

7. سهام شناور آزاد (Free Float):

سهام شناور آزاد  به بخشی از سهام یک شرکت اشاره دارد که در دست عموم سرمایه‌گذاران قرار دارد و آماده برای خرید و فروش است. این سهام معمولاً توسط سهامداران عمده یا راهبردی نگهداری نمی‌شود، چرا که این افراد قصد ندارند در کوتاه‌مدت سهام خود را عرضه کنند. به عبارت دیگر، سهام شناور آزاد، آن بخشی از سهام است که در بازار برای معامله و نقدشوندگی در دسترس است و شرکت‌های دیگر یا سرمایه‌گذاران عمومی می‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند.

8. نماد:

نماد در بازار بورس به کد یا نام اختصاری شرکت‌ها اطلاق می‌شود که برای سهولت شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها در بازارهای معاملاتی استفاده می‌شود. این نمادها برای هر شرکت منحصربه‌فرد بوده و به ‌راحتی امکان شناسایی و پیگیری وضعیت آن‌ها را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. به عنوان مثال، شرکت ملی مس ایران با نماد «فملی» در بازار بورس معرفی می‌شود.

9. حجم مبنا:

حجم مبنا در بورس به حداقل تعداد سهامی گفته می‌شود که باید در یک روز معاملاتی خرید و فروش شود تا تغییرات قیمت پایانی سهم مطابق با دامنه نوسان مجاز اعمال گردد. این مفهوم برای جلوگیری از نوسانات شدید و غیرمعمول در قیمت سهام طراحی شده و هدف آن افزایش ثبات بازار است.

انواع بازار بورس در ایران

انواع بازار بورس چیست؟ بورس ایران مجموعه‌ای از چهار بازار اصلی است:

1. بورس اوراق بهادار:

بورس اوراق بهادار جایی است که بیشتر سرمایه‌گذاران برای خرید و فروش سهام شرکت‌ها یا اوراق بدهی مانند اوراق مشارکت به آن مراجعه می‌کنند. شرکت‌هایی که در این بازار پذیرفته می‌شوند، بسته به معیارهایی مثل شفافیت مالی، میزان نقدشوندگی سهام، درصد سهام شناور و سودآوری، در دسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرند.

2. بورس کالا:

بورس کالا، بازاری سازمان‌یافته است که تولیدکنندگان مختلف می‌توانند محصولات خود را برای عرضه در آن ارائه کنند. کارشناسان این بازار، پس از بررسی کیفیت و تعیین قیمت مناسب، کالاها را در دسترس خریداران قرار می‌دهند.

در این بازار، معمولاً کالاهای پایه و خام مانند فلزات، محصولات کشاورزی و مواد اولیه داد و ستد می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مهم بورس کالا، نظارت مستمر نهادهای مربوطه است. این نظارت باعث می‌شود تولیدکنندگان، تجار و مصرف‌کنندگان بتوانند با اطمینان از قوانین و مقررات بازار بهره‌مند شوند و معاملات شفاف و منصفانه انجام شود.

3. فرابورس ایران:

فرابورس ایران بازاری است که شرکت‌هایی را در خود جای می‌دهد که یا هنوز شرایط لازم برای ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر وارد بازار سرمایه شوند. در این بازار، فرآیند پذیرش شرکت‌ها ساده‌تر و سریع‌تر طراحی شده تا بتوانند با حداقل شرایط، فعالیت خود را آغاز کنند.

نام فرابورس در ایران از واژه انگلیسی Over The Counter (OTC) گرفته شده و به همین دلیل معمولاً به اختصار «OTC» نیز نامیده می‌شود. تمامی فعالیت‌های این بازار تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار انجام می‌شود تا امنیت معاملات و شفافیت اطلاعات حفظ شود و سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری بتوانند در آن فعالیت کنند.

4. بورس انرژی:

بورس انرژی بازاری است که امکان خرید و فروش حامل‌های انرژی مانند نفت، گاز و برق و همچنین اوراق مالی مبتنی بر آن‌ها را فراهم می‌کند. این بازار، همانند دیگر بورس‌ها، یک فضای رقابتی است که تعداد زیادی خریدار و فروشنده در آن حضور دارند و قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا به تعادل می‌رسند.

بورس انرژی در ایران شامل سه بخش اصلی است:

• بازار فیزیکی، جایی که معاملات واقعی انرژی انجام می‌شود.
• بازار مشتقه که قراردادهای مالی و آینده بر پایه حامل‌های انرژی معامله می‌شوند.
• بازار فرعی که امکان معامله دارایی‌های کم‌حجم یا خاص را فراهم می‌کند.

نحوه سرمایه گذاری در بازار بورس ایران

برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس و انجام معاملات سهام یا اوراق بهادار، دسترسی مستقیم به بازار امکان‌پذیر نیست و باید از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنید. درست مانند زمانی که برای انتقال وجه به دیگران باید به بانک مراجعه کنید، برای خرید و فروش سهام نیز کارگزاری‌ها نقش واسطه و دسترسی‌دهنده به سامانه‌های معاملاتی را دارند.

ابتدا لازم است در سامانه سجام (sejam.ir) ثبت نام کرده و هویت خود را احراز کنید. خوشبختانه برخی اپلیکیشن‌های مالی این امکان را فراهم کرده‌اند که احراز هویت به ‌صورت غیرحضوری انجام شود.

پس از ثبت ‌نام و احراز هویت در سجام، می‌توانید به یکی از کارگزاری‌ها مراجعه کرده و با دریافت دسترسی به سامانه معاملات آنلاین، خرید و فروش سهام و دیگر اوراق بهادار را آغاز کنید و سرمایه‌گذاری در بازار بورس را شروع کنید.

استراتژی های سرمایه گذاری در بورس

استراتژی سرمایه‌گذاری به مجموعه‌ای از تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌ها گفته می‌شود که شامل انتخاب روش تحلیل (فنی یا بنیادی)، میزان تنوع پرتفوی، دوره سرمایه‌گذاری، سطح ریسک‌پذیری و مقدار سرمایه موردنظر برای تخصیص به بازار است. با مشخص شدن این موارد، می‌توان برنامه‌ریزی برای خرید پله‌ای و مدیریت زمان ورود و خروج از بازار را انجام داد.

1. معاملات روزانه:

این سبک معامله، یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های فعال در بازار بورس است. معامله‌گران روزانه سعی می‌کنند در همان روز خرید و فروش انجام دهند و موقعیت‌های خود را پیش از پایان معاملات ببندند. این نوع معاملات اغلب توسط افراد حرفه‌ای و بازارسازها انجام می‌شد، اما با ظهور پلتفرم‌های آنلاین، دسترسی به این نوع معامله برای تازه‌واردان نیز فراهم شده است.

2. معامله موقعیت: 

زمانی که این نوع معاملات توسط یک تریدر ماهر انجام می‌شود، می‌تواند به عنوان یک استراتژی فعال و مبتنی بر تحلیل‌های بلندمدت محسوب شود. در معاملات موقعیت، سرمایه‌گذاران از نمودارهای بلندمدت (مانند نمودارهای روزانه یا ماهانه) استفاده کرده و با توجه به این اطلاعات، به تحلیل روند بازار می‌پردازند. این استراتژی ممکن است از چند روز تا چند هفته یا حتی بیشتر طول بکشد، بستگی به روند بازار دارد.

3. معاملات نوسانی:

معامله‌گران نوسان‌گیر معمولاً وقتی که روند بازار شکسته می‌شود و نوسانات قیمتی شروع می‌شود، وارد معامله می‌شوند. پس از پایان یک روند، بازار وارد فاز نوسانی می‌شود زیرا تلاش می‌کند یک روند جدید را تثبیت کند. معامله‌گران نوسان‌گیر از این نوسانات برای خرید یا فروش اوراق بهادار استفاده می‌کنند. معاملات نوسانی معمولاً بیش از یک روز به طول می‌انجامد، اما زمان آن نسبت به معاملات روند (Trend Trading) کوتاه‌تر است.

4. سبدگردانی در بورس:

سبدگردانی در بازار بورس به معنای عقد قرارداد با یک شرکت متخصص به منظور مدیریت سرمایه و دارایی‌هاست. پس از انعقاد قرارداد، شرکت سبدگردان موظف است با توجه به استراتژی معاملاتی و برنامه‌ریزی‌های سرمایه‌گذاری، یک سبد دارایی متناسب با میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار تشکیل دهد.

مهم است بدانید که استراتژی سبدگردانی در بورس هیچ‌گونه سود تضمینی به همراه ندارد، اما به دلیل اینکه بخش قابل توجهی از کارمزد سبدگردان به عملکرد سودآور سرمایه‌گذار بستگی دارد، می‌توان از توانایی و عملکرد مناسب این شرکت‌ها اطمینان حاصل کرد.

نقش کار گزاری ها در بازار بورس

نقش کارگزاری ها در بازار بورس چیست؟ کارگزاری‌ها نقش واسطه‌ را در بورس ایفا می‌کنند و می‌توان آن‌ها را به عنوان پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان سهام معرفی کرد. به عبارت دیگر، کارگزاری‌ها برای هر فروشنده خریدار و برای هر خریدار فروشنده‌ای متناسب با نیازهای او پیدا می‌کنند.

انتخاب یک کارگزاری مناسب بسیار اهمیت دارد زیرا شما نمی‌توانید به ‌طور مستقیم وارد بورس شوید و سهام شرکت‌ها را خرید و فروش کنید. برای این کار، نیاز دارید تا از طریق کارگزاری‌ها وارد بازار شوید.

پس از انتخاب کارگزاری و دریافت کد بورسی، شما می‌توانید با استفاده از پلتفرم‌های معاملاتی که معمولاً به صورت وب‌سایت یا نرم‌افزارهای اختصاصی به کاربران ارائه می‌شود، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خود را آغاز کنید. این پلتفرم‌ها امکان خرید و فروش سهام، مشاهده اطلاعات بازار و انجام تحلیل‌ها را برای شما فراهم می‌کنند.

عوامل تاثیر گذار بر روی بازار بورس

بازار بورس تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل مختلف قرار دارد که می‌توان آن‌ها را به چهار دسته اصلی تقسیم کرد:

1. عوامل کلان اقتصادی:

رشد اقتصادی (GDP): رونق اقتصادی باعث رشد تولید و افزایش سودآوری شرکت‌ها که منجر به افزایش قیمت سهام می‌شود.
مثال صعودی: رشد GDP، افزایش تقاضا و بالا رفتن قیمت سهام

2. تورم:

تورم بالا کاهش قدرت خرید و تقاضا برای سهام را به همراه دارد.
مثال نزولی: تورم بالا، افزایش هزینه‌ها و کاهش سودآوری شرکت‌ها که قیمت سهام را کاهش می‌دهد.

3. نرخ بهره:

افزایش نرخ بهره موجب جذب سرمایه به سمت اوراق قرضه و کاهش تقاضا برای سهام می‌شود.
مثال نزولی: افزایش نرخ بهره، خروج نقدینگی از بورس و کاهش قیمت سهام.

4. نرخ ارز:

نوسانات نرخ ارز می‌تواند به نفع شرکت‌های صادراتی باشد.
مثال صعودی: افزایش نرخ ارز به نفع شرکت‌های صادراتی و رشد قیمت سهام است.

5. سیاست‌های دولت:

سیاست‌های مالی و پولی دولت می‌تواند به شدت بر بازار تاثیر بگذارد.
مثال نزولی: افزایش مالیات یا محدودیت‌های صادراتی که باعث کاهش سودآوری و افت قیمت سهام می‌شود.

عوامل مربوط به صنایع

1. عملکرد و سودآوری:

رشد سودآوری شرکت‌ها باعث افزایش قیمت سهام می‌شود.
مثال صعودی: رشد تقاضا یا پیشرفت فناوری در یک صنعت که موجب رشد سودآوری و قیمت سهام می‌شود.

2. ریسک‌های صنعت:

ریسک‌های خاص هر صنعت می‌تواند تاثیر منفی بر قیمت سهام بگذارد.
مثال نزولی: کاهش قیمت مواد اولیه یا مشکلات سیاسی که قیمت سهام شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

3. رویدادهای خاص صنعت:

کشف منابع جدید یا تغییرات قانونی می‌تواند بر قیمت سهام تاثیرگذار باشد.
مثال صعودی: کشف منابع جدید نفتی که موجب رشد قیمت سهام شرکت‌های نفتی می‌شود.

عوامل روانی

1. احساسات و انتظارات سرمایه‌گذاران:

اعتماد سرمایه‌گذاران به آینده بازار بورس می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت سهام داشته باشد. خوش‌بینی افزایش تقاضا و رشد قیمت‌ها را به همراه دارد، در حالی که بدبینی می‌تواند باعث کاهش اعتماد و افت قیمت‌ها شود.

مثال صعودی: اخبار مثبت درباره یک صنعت، افزایش تقاضا و رشد قیمت‌ها
مثال نزولی: نگرش منفی و فروش سهام، کاهش قیمت‌ها را به دنبال دارد.

2. اخبار و رویدادها:

اخبار و رویدادها می‌توانند به شدت احساسات سرمایه‌گذاران را در بازار بورس تحت تاثیر قرار دهند. اخبار مثبت افزایش اعتماد و رشد قیمت‌ها را به دنبال دارد، در حالی که اخبار منفی می‌تواند باعث کاهش اعتماد و افت قیمت‌ها شود.

مثال صعودی: کشف جدید در صنعت داروسازی باعث رشد قیمت سهام می‌شود.
مثال نزولی: فساد مالی در یک شرکت، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد.

عوامل بین‌المللی

1. شرایط اقتصادی جهانی:

رونق اقتصادی جهانی موجب جذب سرمایه به بازارهای نوظهور، از جمله بورس ایران و افزایش تقاضا برای سهام داخلی می‌شود.
مثال صعودی: رشد اقتصادی جهانی باعث ورود سرمایه‌ها به بورس ایران و افزایش قیمت‌ها می‌شود.

2. نوسانات قیمت کالاها:

افزایش قیمت کالاهایی مانند نفت و فلزات، به نفع شرکت‌های مرتبط با این صنایع در بورس ایران است.
مثال صعودی: افزایش قیمت نفت و رشد قیمت سهام شرکت‌های نفتی ایران

3. رویدادهای سیاسی بین‌المللی:

تنش‌های سیاسی و تحریم‌ها می‌تواند بر بازارهای مالی تاثیر بگذارد، ایجاد نوسانات و افزایش ریسک.
مثال نزولی: جنگ‌ها و تنش‌ها می‌تواند باعث خروج سرمایه از بورس ایران و کاهش قیمت‌ها شود.
مثال صعودی: کاهش تنش‌های سیاسی و توافقات بین‌المللی موجب خوش‌بینی و افزایش قیمت سهام می‌شود.

اوراق مشارکت چیست؟

در این بخش قصد داریم بررسی کنیم که اوراق مشارکت در بازار بورس چیست. اوراق مشارکت نوعی اوراق بهادار است که برای تامین مالی طرح‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی منتشر می‌شود. این اوراق به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که در پروژه‌های مختلف مشارکت کنند. انواع مختلفی از اوراق مشارکت وجود دارد، از جمله:

• اوراق مشارکت ساده
• اوراق مشارکت بورسی و غیر بورسی
• اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام
• اوراق مشارکت قابل تعویض

سود و زیان انباشته در بورس چیست و چگونه محاسبه میشود؟

سود و زیان انباشته در بازار بورس به بخشی از سود شرکت اشاره دارد که میان سهامداران تقسیم نشده و به صورت انباشته در حساب شرکت باقی می‌ماند. این سود می‌تواند برای تقویت سرمایه شرکت و یا برای پرداخت به سهامداران در دوره‌های بعدی استفاده شود. سود انباشته نشان‌دهنده توانایی اقتصادی شرکت است و می‌تواند به رشد و توسعه آن کمک کند.

1. در ابتدا، سود و زیان انباشته ابتدای دوره را محاسبه می‌کنند.
2. سپس، خالص سود یا زیان دوره جاری به آن اضافه می‌شود.
3. مبلغ سود سهام پرداخت‌شده به سهامداران از رقم کل کسر می‌شود تا سود انباشته نهایی محاسبه شود. این سود، به نوعی نشانه‌ای از پایداری مالی و قدرت رشد شرکت است.

سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری در بازار بورس چیست؟

سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری در بازار بورس چیست؟ در ادامه به بررسی دو مفهوم پرداختیم:

سبدگردانی (Separately Managed Account):

سبدگردانی روشی حرفه‌ای برای مدیریت سرمایه است که در آن دارایی‌های فردی سرمایه‌گذار در قالب یک سبد مشخص سازمان‌دهی می‌شوند. مالکیت تمام اجزای این سبد به‌ طور کامل متعلق به سرمایه‌گذار است، اما مدیریت انتخاب دارایی‌ها، تعیین زمان خرید و فروش و کنترل ریسک بر عهده فرد یا شرکت سبدگردان قرار دارد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF):

یکی از ابزارهای پرطرفدار در بازار سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا همان Exchange Traded Fund – ETFهستند. این صندوق‌ها از مجموعه‌ای متنوع از دارایی‌ها تشکیل شده‌اند و واحدهای آن‌ها درست مانند سهام شرکت‌ها در طول ساعات معاملاتی بورس خرید و فروش می‌شود.

تالار بورس چیست؟

تالار بورس محلی است که معاملات سهام در آن انجام می‌شود. این تالار معمولاً شامل تابلوهایی است که قیمت لحظه‌ای سهام شرکت‌های مختلف را نشان می‌دهند. تالار بورس به دو بخش اصلی و فرعی تقسیم می‌شود:

• تالار اصلی: این بخش مخصوص شرکت‌هایی است که قوانین و مقررات سازمان بورس را رعایت کرده و خود را با آن‌ها وفق داده‌اند.
• تالار فرعی: در این بخش، شرکت‌هایی که به صورت آزمایشی در حال فعالیت هستند، قرار دارند. اگر این شرکت‌ها بتوانند خود را با قوانین سازمان بورس وفق دهند، امکان انتقال به تالار اصلی را پیدا می‌کنند.

ارکان بورس و نهاد های ناظر بر بازار بورس

ارکان و نهادهای ناظر بر بازار بورس ایران به شرح زیر هستند:

شورای عالی بورس و اوراق بهادار:

1. وزیر اقتصاد
2. وزیر صنعت، معدن و تجارت
3. رئیس‌کل بانک مرکزی
4. روسای اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
5. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار
6. دادستان کل کشور یا معاون وی
7. یک نماینده از کانون‌ها
8. سه نفر از کارشناسان مالی از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌های حرفه‌ای بازار اوراق بهادار
9. یک نفر از کارشناسان خصوصی به پیشنهاد وزیر مربوطه
10. سه نفر دیگر از کارشناسان مالی از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌های حرفه‌ای بازار
11. یک نفر از کارشناسان خصوصی به پیشنهاد وزیر ذی‌ربط

ارکان بورس:

• سازمان بورس و اوراق بهادار
• شرکت بورس اوراق بهادار تهران
• شرکت مدیریت فناوری بورس تهران
• شرکت رایان بورس
• شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس
• شرکت فرابورس ایران
• شرکت بورس کالای ایران
• شرکت بورس انرژی ایران
• شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (CSDI)

مزایای ورود به بازار بورس برای شرکت ها

شاید تمایل داشته باشید بدانید مزایای ورود به بازار بورس چیست. یکی از مهم‌ترین مزایا، افزایش سرمایه است. شرکت‌ها می‌توانند با فروش سهام خود منابع مالی جدید جذب کنند و از این طریق به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید یا توسعه کسب‌ و کار خود بپردازند. همچنین، بورسی شدن باعث بهبود اعتبار شرکت‌ها در نظر بانک‌ها و سرمایه‌گذاران می‌شود و نقدشوندگی سهام آن‌ها را افزایش می‌دهد.

شرکت‌های بورسی ممکن است از مزایای مالیاتی خاصی بهره‌مند شوند که می‌تواند فشار مالی آن‌ها را کاهش دهد. علاوه بر این، ورود به بورس نیاز به شفافیت در گزارش‌دهی و مدیریت کارآمد دارد. شرکت‌ها همچنین می‌توانند از طریق بورس به منابع مالی بیشتری دسترسی پیدا کنند و از این طریق نیاز به استقراض از بانک‌ها را کاهش دهند.

نقش و اهمیت بورس در اقتصاد کشور

بازار بورس با فراهم کردن بستر مناسب برای جمع‌آوری سرمایه، به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که منابع مالی لازم برای توسعه فعالیت‌های تولیدی و خدماتی خود را جذب کنند. از سوی دیگر، بورس با افزایش نقدینگی، امکان تبدیل دارایی‌ها به وجه نقد را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که موجب تسهیل معاملات و بهبود وضعیت اقتصادی می‌شود. علاوه بر این، بورس به عنوان یک نهاد نظارتی و شفاف‌ساز، با ایجاد الزامات گزارش‌دهی و انتشار اطلاعات دقیق، موجب افزایش شفافیت در بازار می‌شود و اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند.

تاریخچه بورس در جهان و ایران

ایده ایجاد بازار بورس به دنبال یک رکود اقتصادی بزرگ در اروپا شکل گرفت. تاجران و کارخانه‌داران ثروتمند اروپایی که در آستانه ورشکستگی قرار داشتند، با تأسیس بورس و تقسیم سهام بین دیگران، تلاش کردند تا ضررهای خود را کاهش دهند و سرمایه لازم برای تقویت کسب ‌و کارهایشان را جذب کنند. این ابتکار موفقیت‌آمیز باعث رشد بازارهای مالی و ترغیب دیگران به ورود به این فضا شد.

در ایران، اولین مطالعات برای تأسیس بورس به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد، زمانی که یک اقتصاددان بلژیکی به نام ران لتروفلد اساسنامه‌ای برای ایجاد بورس تنظیم کرد. اما به دلیل جنگ جهانی دوم، تأسیس بورس به تأخیر افتاد و سرانجام در سال ۱۳۴۵ با تصویب مجلس، سازمان بورس و اوراق بهادار ایران تأسیس شد.

سخن پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که بازار بورس چیست و با برخی مفاهیم آن آشنا شدیم. بورس به عنوان یکی از ارکان حیاتی اقتصاد کشورها، بستری مناسب برای جذب سرمایه‌های خرد و کلان، تأمین مالی شرکت‌ها و توسعه اقتصادی فراهم می‌کند.

در دنیای امروز، ورود به بازارهای مالی، به خصوص بورس، نه تنها برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران، بلکه برای کل اقتصاد کشورها ضروری است. سامانه دریچه تجارت به عنوان نخستین سامانه جامع خرید و فروش کالای صنعتی در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و فولاد، معدن و نیروگاه می‌تواند به عنوان ابزاری موثر در این راستا عمل کند، چرا که علاوه بر ایجاد بستری شفاف و کارآمد برای مبادلات تجاری، به شرکت‌ها و فعالان این صنایع کمک می‌کند تا از فرصت‌های بازار بهره‌مند شوند و فعالیت‌های اقتصادی خود را به سمت رشد و توسعه هدایت کنند.

سوالات متداول

چرا باید در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟

بازار بورس به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری، این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که با خرید و فروش سهام شرکت‌ها، از رشد اقتصادی و سودآوری آن‌ها بهره‌مند شوند.

چه عواملی بر قیمت سهام در بورس تاثیر می‌گذارند؟

قیمت سهام در بورس تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل شرایط اقتصادی کلان (نرخ بهره، تورم، رشد اقتصادی)، عملکرد مالی و سودآوری شرکت‌ها، اخبار و رویدادهای خاص و عواملی روانی مانند احساسات و انتظارات سرمایه‌گذاران است.

آیا سرمایه‌گذاری در بورس ریسک دارد؟

بازار، تغییرات اقتصادی و عدم پیش‌بینی دقیق شرایط بازار می‌تواند منجر به کاهش ارزش سهام و ضرر برای سرمایه‌گذاران شود. بنابراین، ضروری است که سرمایه‌گذاران با اطلاعات کافی و استراتژی‌های مدیریت ریسک وارد بازار بورس شوند.